คลินิคหนังสือของหอสมุดพระราชวังสนามจันทร์
งานพัฒนาคุณภาพรูปเล่มทรัพยากรสารสนเทศ สังกัดงานธุรการ หอสมุดพระราชวังสนามจันทร์ สำนักหอสมุดกลาง มหาวิทยาลัยศิลปากร มีหน้าที่ในการทำตัวเล่มหนังสือใหม่ให้แข็งแรงก่อนออกบริการ ทำหนังสือที่ออกบริการแล้วและเกิดการชำรุดให้มีสภาพพร้อมกลับไปให้บริการได้อีกครั้ง และรวมเล่มวารสารวิชาการทำเป็นปกแข็งเพื่อความสะดวกในการใช้และการเก็บรักษา ซึ่งบุคลากรในงานนี้ปฏิบัติงานอยู่ ณ ชั้น 4 อาคารหอสมุดพระราชวังสนามจันทร์ จังหวัดนครปฐม
ขั้นตอนการทำหนังสือแต่ละชนิดก็แตกต่างกัน เช่น การทำตัวเล่มหนังสือใหม่ให้แข็งแรงก็จะทำง่ายกว่าวิธีอื่น เพียงแค่เจาะรูใกล้สันหนังสือ 5 รู หรือเจาะ 3 รูสำหรับหนังสือเล่มเล็ก เย็บแบบธรรมดาด้วยด้ายสำหรับเย็บหนังสือ ทากาว ฯลฯ ก็เป็นอันเสร็จ ส่วนการซ่อมหนังสือชำรุด และการรวมเล่มวารสารวิชาการ จะมีกรรมวิธีในการทำที่ยากกว่า โดยมีวิธีเย็บแบบธรรมดาและเย็บกี่ ติดผ้าขาวบาง ผ้าคิ้ว ทำปกใน ปกนอก เขียนสัน ฯลฯ
วัสดุสำหรับใช้ซ่อมหนังสือ เราจะคัดสรรมาอย่างดี เช่น ด้าย เข็มเย็บหนังสือ ผ้าคิ้วหนังสือ ผ้าขาวบาง กระดาษแข็ง กระดาษปอนด์ขาว กระดาษแรกซีน ผ้าแรกซีน กาวชนิดพิเศษ กาวลาเท็กซ์ ฟิล์มเคลือบหนังสือ ฯลฯ โดยจะใช้ให้เหมาะสมกับหนังสือแต่ละเล่ม
สมาชิกในงานพัฒนาคุณภาพรูปเล่มทรัพยากรสารสนเทศ ประกอบด้วย คุณมานิตย์หรือ”ลุง” คุณไมตรีหรือ”พี่ไมค์” คุณสมพร คุณอำนาจ โดยมีคุณกวีเป็นผู้ดูแล
“ลุง” ของพวกเรามีวิทยายุทธ์ล้ำเลิศในการซ่อมรักษาหนังสือ ไม่ว่าจะป่วยไข้อาการสาหัสเพียงใด “ลุง”สามารถทำให้หนังสือเหล่านั้นมีชีวิตขึ้นมาอีกครั้งและเข้าไปโลดแล่นอยู่บนชั้นหนังสือ ให้นักอ่านทั้งหลายหยิบจับมาอ่านได้ดังเดิม บางเล่ม “ลุง” จะเย็บกี่ด้วยมืออย่างปราณีต ส่วน “พี่ไมค์”ของเราก็จะสรรค์สร้างตัวอักษรบนหน้าปกและสันหนังสือที่เย็บเล่มปกแข็งด้วยสองมือและความตั้งใจ จึงเป็นเสน่ห์ของหนังสืออีกอย่างหนึ่่ง ซึ่งนับวันจะหายไปและจะถูกแทนที่ด้วยการพิมพ์เป็นสติกเกอร์มาแปะ
อีกไม่กี่ปี “ลุง” และ “พี่ไมค์” จะทะยอยกันเกษียณอายุราชการ จึงได้สืบต่อภูิมิปัญญาที่มีให้กับผู้สืบทอดทายาทคนถัดไป คือ คุณสมพร และคุณอำนาจ เพื่อให้มีความชำนาญเทียบเท่ากับ”ลุง” และ “พี่ไมค์” และทายาทที่ได้รับการถ่ายทอดภูมิปัญญานี้ก็ต้องมีหน้าที่สร้างทายาทรุ่นต่อ ๆ ไปมาทดแทนต่อไปเรื่อย ๆ เพื่อให้ภูมิปัญญานี้อยู่คู่กับห้องสมุดตลอดไป
ในงานทับแก้วบุ๊คแฟร์ ครั้งที่ 8 ซึ่งจัดโดยหอสมุดพระราชวังสนามจันทร์ ระหว่างวันที่ 13-19 มกราคม 2557 เราได้นำกิจกรรม “คลินิกหนังสือ” ของงานพัฒนาคุณภาพรูปเล่มทรัพยากรสารสนเทศมาให้บริการภายในงานด้วย “ลุง” ของเราได้กลายเป็นพระเอกในงานนี้ มีแฟนคลับแวะเวียนมาใช้บริการ มาพูดคุย มาลองลงมือทำ มาสอบถามความรู้ในการดูแลรักษาหนังสือ … คนมีความสามารถก็อย่างนี้แหละ อยู่ชั้น 4 มาหลายสิบปี ลงมาจัดกิจกรรมเพียงไม่กีวันก็ดังเสียแล้ว ไม่เชื่อไปอ่าน blog ของ Pong Missita เรื่อง ขวัญใจงานบุ๊คแฟร์ ดูสิคะ …
One thought on “คลินิคหนังสือของหอสมุดพระราชวังสนามจันทร์”
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.
เป็นเพราะไม่ได้คิดนำเสนอต่อสาธารณชนถึงปากแบบนี้ ที่ผ่านมาติดประกาศหน้าห้อง
ทำงาน “คลินิกหนังสือ” เท่านั้น อาจเนื่องจากที่ทำทุกวันก็แทบไม่ทันอยู่แล้ว ลุงก็ถ่ายทอดให้ลูกๆหลานๆสถาบันต่างๆ ที่มาฝึกงานบรรณารักษ์ ทุกปี ปีละหลายคน สำหรับการจะทำได้ดีหรือไม่อยู่ที่การฝึกฝนเอาใจใส่องแต่ละคน การแบ่งปันแบบนี้เราก็ให้ทุกแห่งที่เข้ามาศึกษา ขอบอกกล่าวไว้ ณ ที่นี้ หอสมุดยินดีต้อนรับทุกท่านที่สนใจใคร่ศึกษาการซ่อมบำรุงรักษาหนังสือค่ะ