มิงกะลาบา  ทักทายเพื่อนบ้าน
ฉันไปพุกาม กับแก๊ง “คนรักษ์วัด งานศิลป์ และโบราณสถาน”   เพื่อนบ้านอาเซียน
เริ่มเดินทาง ตีสี่ เพื่อที่จะขึ้นเครื่องที่ … สนามบินดอนเมือง  แล้วไปลงที่มัณฑะเลย์… นั่งรถตู้ไปตามถนน… ที่สร้างใหม่ มีเก็บค่าผ่านทางด้วยนะ….หลายด่าน   มุ่งสู่พุกาม…..ใกล้ค่ำ
ชื้อตั๋วเข้าชมโบราณสถาน ถึงแม้จะค่ำ แต่ตั๋วสามารถเข้าชมโบราณสถานเขตเมืองพุกามได้ ๑ อาทิตย์ นับตั้งแต่วันที่ออกบัตร ค่าตั๋วแพงมาก เข้าได้เฉพาะโชนโบราณสถานเมืองพุกามถ้าไปที่ใหม่ เสียตังค์อีก
ประวัติ เมืองพุกาม  ฝรั่งเรียกว่า บากัน (Bagan) 
อาณาจักรพุกามเริ่มสถาปนาขึ้นในปี พ.ศ. ๑๕๘๗-๑๘๓๑ นับเป็นสมัยกาลอันชนชาติพม่าเริ่มก้าวสู่ความมีอำนาจในลุ่มน้ำอิระวดีโดยพระเจ้าอโนรธา หรืออนิรุทธิ์ ผู้ทรงครองราชย์ในปี พ.ศ. ๑๕๘๗-๑๖๒๐ นับเป็นกษัตริย์พระองค์แรกที่ได้ทรงรวบรวมพม่าให้เป็นปึกแผ่นเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน  โดยมีอำนาจหรือกลุ่มเชื้อชาติอื่น เช่น ยะไข่ มอญ ไทยใหญ่รวมอยู่ด้วย ทั้งยังได้ทรงยกทัพไปตีดินแดนใกล้เคียงหลายแห่ง รวมทั้งยึดเมืองศรีเกษตรของชนเผ่าปยูไว้ได้
เรื่องราวของพระเจ้าอโนรธา ผู้ทรงเป็นมหาราชองค์แรกของพม่านั้น ประวัติศาสตร์ตอนหนึ่งได้จารึกไว้ว่า
“พระราชบิดา ของพระเจ้าอโนรธาถูกบังคับให้ทรงผนวชเป็นพระภิกษุ และมอบราชบัลลังก์ให้ผู้แย่งราชสมบัติในขณะที่พระองค์ยังทรงพระเยาว์ แต่ด้วยความเป็นผู้ได้รับการอบรมวิชาการทหารและทรงกล้าหาญอยู่แล้ว เมื่อทรงเจริญวัยขึ้นจึงได้ถึงกับท้าทายผู้แย่งชิงราชสมบัติไปจากพระราชบิดาให้มาต่อสู้กับพระองค์ตัวต่อตัว แล้วฆ่าเสีย ต่อจากนั้นก็ได้ทรงอัญเชิญพระราชบิดามาทรงครองราชย์ต่อไป”
     พระเจ้าอโนรธา ได้ทรงยกทัพไปตีเมืองสะเทิมในปี พ.ศ. ๑๖๑๐ ทั้งนี้ก็เนื่องด้วยพระเจ้ามนุหะไม่ทรงยอมให้มีการคัดลอกพระไตรปิฏก ที่ทรงสนพระทัยเป็นอย่างยิ่ง ด้วยทรงนับถือพุทธศาสนาและอุปถัมภ์ศาสนาพุทธฝ่ายหินยาน จึงจำเป็นต้องมีพระไตรปิฏกฉบับที่ถูกต้องไว้เป็นหลัก ดังนั้นจึงทรงยกทัพบกทัพเรือไปโจมตีเมืองสะเทิม จับเชลยชาวมอญมาได้สามหมื่นคน รวมทั้งพระเจ้ามนุหะ พระไตรปิฏกสามสิบชุด ช่างฝีมือ ข้าราชสำนัก และสมณชีพราหมณ์มาไว้ ณ เมื่องพุกาม
พุกาม หรืออีกสมัญญาหนึ่งคือ อริมัทนะปุระ มีความหมายว่าเมืองปราบศัตรูพ่าย
เมื่อครั้งอดีต เคยสะพรั่งพร้อมมหาศาลด้วยวิหารเจดีย์และสำนักสงฆ์ ราวห้าพันแห่ง  หาก ณ ปัจจุบัน หลังจากถูกทำลายลงด้วยน้ำมือของกองทัพมองโกล เหลือเพียงเจดีย์วิหารประมาณ สองพันแห่ง
ข้อมูลนี้ เอามาจากหนังสือ ยอดเจดีย์ทองสองฟากอิรวดี เขียนโดย คุณกฤษณา อโศกสิน
เจดีย์ทั้งหลายในพุกามสร้างขึ้นจากแรงศรัทธาของชาวพุกาม ที่เชื่อว่า เจดีย์ คือสัญลักษณ์แทนพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
พุกามมีทั้งเจดีย์และเจดีย์วิหาร ซึ่งความต่างกันจะอยู่ที่

เจดีย์ เป็นเจดีย์ต้นๆ เข้าไปข้างในไม่ได้
เจดีย์วิหาร  ข้างในเจดีย์จะมีพระประธาน เข้าไปสักการะ ประกอบพิธีกรรมได้
สองข้างทาง สัมผัสได้ถึงบรรยากาศเมืองโบราณที่มีแต่ต้นไม้ เป็นสังคมชนบทที่เคยได้สัมผัสในอดีต
 

รอบ ๆ ตัวเรามีแต่เจดีย์ เหมือนทุ่งนาตามบ้านนอก ฉันเตรียมผ้ากราบพระ  เพื่อไปกราบพระพุทธรูปที่เจดีย์  และดอกไม้ ตามแต่จะหาได้ในท้องถิ่น ไปสักการะ พระพุทธรูป  ตอนที่เรามาถึง ก็เกือบค่ำแล้ว รุ่งเช้า แก๊งเราก็ไปชมพระเจดีย์ กันต่อ  บางคนถ้าไม่เดินก็ใช้บริการ นั่งรถม้า ชมบรรยากาศรอบๆ พระเจดีย์  แล้วถึงจะไปชมเจดีย์องค์ อื่นๆ ต่อไปอีก
สิ่งที่ประทับใจ เห็นชาวบ้านนำดอกไม้ ต้นไม้ ยอดไม้   กิ่งไม้ ที่สวยงาม ที่ปลูกในท้องถิ่น  นำไปบูชาพระพุทธรูป  ด้วยแรงศรัทธา
ความรู้ … ความสุข …..ความสนุกสนาน  และตามรอยประวัติศาสตร์……     ถ้ามีโอกาสจะกลับไปเยือนที่ เมืองพุกามอีกหลายๆๆๆ ครั้ง  ยังเที่ยวไม่ทั่วเลย  สาธุ…