เป็นที่ทราบกันดีอยู่แล้วว่าห้องสมุดเป็นแหล่งรวบรวมวัสดุสารสนเทศ เช่น หนังสือ วารสาร หนังสือพิมพ์ รูปภาพ แผนที่ แผนภูมิ สไลด์ สื่ออิเล็กทรอนิกส์ เช่น ฐานข้อมูลที่บันทึกใน CD-ROM เป็นต้น สิ่งเหล่านี้มีไว้สำหรับบริการผู้เข้ามารับบริการ หากการดูแลรักษาและการนำไปใช้โดยไม่ระมัดระวังอาจทำให้เกิดเชื้อราขึ้นได้
จากการเข้าร่วมประชุมใหญ่สามัญประจำปี 2556 และการประชุมวิชาการเรื่อง “การบริหารห้องสมุดอย่างรู้เท่าทัน” จัดโดย ชมรมห้องสมุดเฉพาะ สมาคมห้องสมุดแห่งประเทศไทยฯ ระหว่างวันที่ 2-3 กันยายน 2556 ณ โรงแรมมารวยการ์เด้น กรุงเทพมหานคร ในการบรรยาย เรื่อง สิ่งเล็ก ๆ ที่ดูน่ากลัวในห้องสมุด โดย ดร.ภูษิตา วรรณิสร นักวิจัยอาวุโส ฝ่ายเทคโนโลยีชีวภาพ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) ท่านวิทยากรได้บรรยายถึงสิ่งเล็ก ๆ ที่ดูน่ากลัวในห้องสมุด คือ เชื้อรา ซึ่งสปอร์ราจะทนต่อสภาพแวดล้อมต่าง ๆ ได้ดี อาจมีชีวิตรอดได้นานกว่า 20 ปี เจริญเติบโตได้ทันทีที่มีแหล่งอาหาร โดยเฉพาะแหล่งคาร์บอนและไนโตรเจน และในสภาวะแวดล้อมที่เหมาะสม ได้แก่ สภาพความเป็นกรด-ด่าง โดยเฉพาะความเป็นกรด 4.5-7.9 อุณหภูมิระหว่าง 20-30 องศาเซียลเซียส ออกซิเจน และความชื้นสัมพัทธ์ตั้งแต่ 60% ขึ้นไป
ชนิดของสารอันตรายที่ราผลิต ได้แก่ เส้นใย สปอร์ และสารกระตุ้นภูมิแพ้ สิ่งเหล่านี้ทำให้เกิดการระคายเคืองต่อเยื่อบุและระบบประสาทส่วนกลาง ทำให้เกิดอาการปวดศีรษะ มีนศีรษะ ขาดสมาธิ หรือหายใจไม่สะดวก และเกิดปฏิกริยาการแพ้ ได้แก่ ผื่นแดง หืด อาการคล้ายเป็นหวัด เช่น ไอ จาม น้ำมูกไหล น้ำตาไหล และอาจเกิดอาหารเป็นพิษ เป็นมะเร็ง ภูมิต้านทางลดลง หรือเกิดภาวะภูมิแพ้เฉียบพลันอย่างรุนแรงทำให้ตายได้
ดังนั้นห้องสมุดจึงควรป้องกันไม่ให้เกิดเชื้อรา ซึ่งมีปัจจัยที่ต้องควบคุม ได้แก่
1.  การทำความสะอาดวัสดุสารสนเทศ อาคาร ครุภัณฑ์ต่าง ๆ เพื่อควบคุมไม่ให้มีฝุ่น หลีกเลี่ยงการทำให้เกิดความชื้นและการทำให้เกิดการฟุ้งกระจายของฝุ่นละออง ตรวจสอบหนังสือที่นำมาคืนทุกเล่ม โดยตรวจสอบความชื้น/ฝุ่น ร่องรอยเชื้อรา/แมลง และหนังสือที่นำมาคืนทุกเล่มควรมีการทำความสะอาดโดยการปัดหรือดูดฝุ่น กำจัดความชื้น เชื้อราและแมลงก่อนเก็บเข้าชั้น
2.  สภาวะแวดล้อม ควรควบคุมอุณหภูมิภายในอาคารให้อยู่ระหว่าง 23 – 26 องศาเซียลเซียส ความชื้นสัมพัทธ์ 40 – 55% และควรมีการระบายอากาศภายในอาคาร
วิธีดำเนินการหากพบทรัพยากรสารสนเทศหรือวัสดุ ครุภัณฑ์อื่น ๆ ขึ้นรา ทำได้ดังนี้
1.  หากขึ้นราไม่มากหรือมีจำนวนน้อย ให้ดำเนินการดังนี้
1.1  ให้ผู้ทำความสะอาดสวมชุดป้องกัน เช่น ที่ปิดจมูกและปาก แว่นตา ถุงมือ ชุดคลุม รองเท้า
1.2  แยกทรัพยากรสารสนเทศหรือวัสดุ ครุภัณฑ์ที่ขึ้นราไปไว้ที่อื่น
1.3  พิจารณาระดับความเสียหายของสิ่งที่ขึ้นรา หากเสียหายมากให้กำจัดทรัพยากรสารสนเทศหรือวัสดุ ครุภัณฑ์นั้น หากเสียหายน้อยให้ทำความสะอาดและเช็ดด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ เช่น แอลกอฮอล์ชนิด 100% หรือ Lysol แล้วปล่อยให้แห้งจึงนำกลับไปใช้ใหม่ได้
2.  หากทิ้งไว้จนขึ้นราจำนวนมากหรือเป็นทั้งห้อง ให้จ้างบริษัทภายนอกมาดำเนินการจะปลอดภัยกว่า
หอสมุดพระราชวังสนามจันทร์ได้จัดเตรียมอุปกรณ์ไว้สำหรับดูแลรักษาเพื่อไม่ให้เกิดเชื้อราในหอสมุด ได้แก่ เครื่องดูดความชื้นประมาณ 70 เครื่อง เครื่องฟอกอากาศประมาณ 20 เครื่อง ประจำอยู่ทั้งสองอาคาร มีอุปกรณ์สำหรับทำความสะอาด เช่น เครื่องดูดฝุ่น ผ้าดันฝุ่น น้ำยาดันฝุ่นสำหรับทำความสะอาดพื้นเพื่อไม่ให้ใช้ผ้าเปียกถูพื้นเพราะจะทำให้เกิดความชื้นภายในอาคารหอสมุด อุปกรณ์สำหรับเช็ดกระจก เป็นต้น ดังนั้นจึงขอให้ช่วยกันดูแลรักษาอุปกรณ์เหล่านี้และใช้ให้ถูกวิธี และอย่าลืมเปิดหน้าต่างเพื่อระบายอากาศทุกเช้า และปิดหน้าต่างทุกบานก่อนเปิดเครื่องปรับอากาศนะคะ