กว๊านพะเยา คือ สถานที่ท่องเที่ยวที่มีความน่าสนใจแห่งหนึ่งในจังหวัดพะเยา ซึ่งเป็นบึงน้ำขนาดใหญ่ มีลักษณะเป็นรูปพระจันทร์เสี้ยว รวมถึงเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ปลาหลากหลายชนิด เช่น ปลากราย ปลาสวาย ปลาโพ ปลาจีน ปลาไน และปลานิล สถานที่ที่น่าสนใจในบริเวรกว๊านพะเยา  ก็คือ วัดติโลกอาราม (วัดกลางน้ำ) ซึ่งอยู่กลางกว๊านพะเยา การเดินทางกราบนมัสการหลวงพ่อศิลา จะมีจุดบริการเรือ เสื้อชูชีพ พร้อมทั้งดอกไม้-รูปเทียน ในราคา 20 บาท บริเวณวัดมีความสวยงามมาก โอบล้อมไปด้วยสายน้ำ และภูเขา มีร้านบริการปล่อยสัตว์น้ำ ในราคา ชุดละ 100 บาท มีทั้ง ตะพาบ หอยขม ปลาขาว ปลาไหล ปลาขาว เป็นต้น และช่วงวันสำคัญของไทย เช่น วันมาฆบูชา วันวิสาฃบูชา วันอาสาฬหบูชา มีการเวียนเทียนกลางน้ำ ประเพณีเวียนเทียนกลางน้ำนี้มีที่นี่เพียงแห่งเดียว และตอนเช้าริมกว๊านพะเยาจะมีการใส่บาตรข้าวเหนียว ถ้าพี่ๆ เพื่อนๆ สนใจสามารถไปสัมผัสบรรยากาศดีๆ ที่กว๊านพะเยากันได้
ประวัติวัดติโลกอาราม (ย่อ)

วัดติโลกอาราม  เป็นโบราณสถานแห่งหนึ่งที่จมอยู่ในกว๊านพะเยา มีอายุเก่าแก่มากกว่า 500 ปี  เป็นวัดที่พระเจ้าติโลกราช แห่งราชอาณาจักรล้านนาโปรดให้พระยายุทธิษฐิระ เจ้าเมืองพะเยาสร้างขึ้นในราวปี พ.ศ.  2019-2029 ในบริเวณที่เรียกว่า บวกสี่แจ่ง ชื่อวัดนั้นปรากฏอยู่ในศิลาจารึก ซึ่งถูกค้นพบได้ในวัดร้างกลางกว๊านพะเยาหรือในบริเวณหนองเต่า สร้างในสมัยพระเจ้าติโลกราช กษัตริย์ผู้ครองเมืองเชียงใหม่ วัดนี้มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ เพราะเป็นวัดที่มีผู้ปกครองเมืองพะเยาได้สร้างถวาย เพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติแก่พระเจ้าติโลกราชในฐานะทรงเป็นกษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่แห่งอาณาจักรล้านนา
ความหมายของการปล่อยสัตว์
1.ปลาไหล หมายถึง การเงิน การงาน การเรียนราบรื่น
2. ปลาหมอ หมายถึง เพื่อสุขภาพ
3. ปลาบู่ หมายถึง ทดแทนผู้มีพระคุณ
4. ปลาดุก หมายถึง ศัตรูคู่แข่งแพ้พ่าย
5. ปลานิล หมายถึง ทรัพย์สินเพิ่มพูน
6. ปลาช่อน หมายถึง ช้อนเงินทอง สิ่งที่ซ่อนเร้นจะได้พบ
7. ปลาทับทิม หมายถึง ทำอะไรราบรื่น
8. ปลาสวาย หมายถึง เงินทองคล่องตัว
9. ปลาขาว หมายถึง ปลานำโชค
10. ปลาจารเม็ด หมายถึง จะได้เงินเต็มเม็ดเต็มหน่วย
11. ปลาใน หมายถึง ได้เป็นเจ้าคนนายคน
12. ปลาดุกเผือก หมายถึง ปลามงคล
13.ปลาดำราหู หมายถึง สะเดาะเคราะห์
14. กบ หมายถึง ขออุทิศให้แก่เจ้ากรรมนายเวร
15. หอยขม หมายถึง ทิ้งความขมขื่น จะร่มเย็นเป็นสุข
16. หอยโข่ง หมายถึง หนทางโล่ง เป็นผู้นำ ข้าทาสบริวารมาก
17. ตะพาบ หมายถึง ภัยคุกคามต่างๆ จะราบ อัมพาตจะดีขึ้น อายุมั่นขวัญยืน
 
          
    
     
      
         
         

แหล่งที่มา

การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย.  กว๊านพะเยา.  เข้าถึงเมื่่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2557.  เข้าถึงได้จาก  http://thai.tourismthailand.org
นีออน.  คุณรู้ไหมว่าปล่อยปลาแต่ละชนิดมีความหมายอย่างไร.  เข้าถึงเมื่่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2557.  เข้าถึงได้จาก http://www.oknation.net/blog/print.php?id=204894
Manager.  ประวัติวัดใต้บาดาล (วัดติโลกอาราม).  เข้าถึงเมื่่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2557.  เข้าถึงได้จาก  http://pyo.onab.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=338:2010-03-01-02-07-46&catid=41:2008-10-29-14-40-50&Itemid=100