ได้อ่านหนังสือคู่มือฉบับกระเป๋าที่่กระทรวงการต่างประเทศได้รวบรวมคำถามจากประชาชนที่เกิดขึ้นบ่อยครั้ง จัดพิมพ์เพื่อมุ่งหวังที่จะคลี่คลายความสงสัยและทำความเข้าใจในทิศทางเดียวกันก่อนที่คณะต่อสู้คดีปราสาทพระวิหารของไทย นำทีมโดยนายวีรชัย พลาศรัย เอกอัครราชฑูต ณ กรุงเฮก ในฐานะผู้แทนไทย จะเดินทางไปให้ข้อมูลทางวาจาต่อศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ ตามที่กัมพูชาได้ยื่นขอตีความอาณาบริเวณพื้นที่รอบปราสาทพระวิหาร ซึ่งจะมีขึ้นระหว่างวันที่ 15-19 เมษายน 2556 ที่ประเทศเนเธอรแลนด์
คู่มือเล่มนี้มีหลายประเด็นที่น่าสนใจ     ขอคัดเลือกคำถามที่สงสัย
คำถาม ทำไมไทยต้องไปต่อสู้คดีการยื่นตีความดังกล่าวในศาลโลก คำตอบคือ การยื่นคำขอต่อศาลโลกของกัมพูชาในครั้งนี้ ไม่ใช่เป็นการฟ้องคดีใหม่ แต่เป็นการขอให้ศาลตีความคดีเก่า ที่ศาลได้ตัดสินไปแล้วเมื่อปี 2505
ถ้าไทยปฏิเสธที่จะต่อสู้คดีในศาลโลก กัมพูชาสามารถเรียกร้องให้ศาลตัดสิน บนพื้นฐานของคำขอ คำให้การและเอกสารประกอบของฝ่ายกัมพูชาฝ่ายเดียวได้ ซึ่งเมื่อศาลมีคำตัดสินออกมาก็จะมีผลผูกพันไทยด้วย
ถามต่อ “ข้อต่อสู้ของไทยมีอย่างไร” คำตอบ คือ มี 2 ส่วน คือ การคัดค้านคำขอให้มีมาตรการชั่วคราว และข้อต่อสู้ในคดีตีความซึ่งเป็นคดีหลัก
การคัดค้านคำขอให้มีมาตรการชั่วคราว
1.  ศาลโลกไม่มีอำนาจเบื้องต้น (Prima facie jurisdiction) เนื่องจากไทยได้ปฏิบัติตามคำพิพากษาของศาลโลกครบถ้วนแล้วรวมทั้งไม่มีข้อพิพาทในประเด็นที่กัมพูชายกขึ้น นอกจากนี้ คำขอของกัมพูชาไม่มีความสัมพันธ์ใดๆ กับประเด็นในสาระสำคัญของข้อพิพาท
2.  ไม่มีความจำเป็นเร่งด่วนที่จะทำให้ศาลโลก ต้องมีคำสั่งออกมาตรการชั่วคราว เนื่องจาก
–  ขณะนี้กลไกคณะกรรมาธิการเขตแดนร่วมไทย – กัมพูชา (JBC) คณะกรรมการชายแดนทั่วไปไทย – กัมพูชา (GBC) และการระงับข้อพิพาทโดยกลไกภาคีโดยมีอาเซียน (ASEAN) สนับสนุน มีความคืบหน้าดี และ
–  เหตุปะทะตามแนวชายแดนต่างๆ ที่เกิดขึ้นในช่วงเดือน เมษายน 2554 ซึ่งกัมพูชากล่าวอ้าง เกิดขึ้นที่บริเวณปราสาทตาเมือนและปราสาทตาควาย ซึ่งอยู่ห่างจากปราสาทพระวิหาร 158 กิโลเมตร และ  147 กิโลเมตร ตามลำดับ
3.  คำขอของกัมพูชาเป็นด่วนสรุป กล่าวคือ เป็นการตัดสินเรื่องสารัตถะของคดี ทั้งๆ ที่ศาลยังไม่ได้ตีความ (คดีหลัก)
การคัดค้านคำขอให้พิจารณาคดีตีความ
ศาลไม่มีอำนาจพิจารณาและกัมพูชาไม่มีอำนาจฟ้องเนื่องจากคำฟ้องของกัมพูชาไม่ใช่คำขอตีความคำพิพากษาเก่าตามที่กัมพูชาอ้าง แต่เป็นการฟ้องคดีใหม่ที่เกี่ยวกับข้อพิพาทใหม่ที่เพิ่งจะเกิดขึ้นเมื่อ 5-6 ปี มานี้ เพราะกัมพูชาต้องการขึ้นทะเบียนปราสาทเป็นมรดกโลก จึงเกิดข้อพิพาทใหม่เรื่องเส้นเขตแดนซึ่งอยู่นอกขอบเขตของคดีเก่าเมื่อปี 2505 และเป็นเรื่องที่จะต้องเจรจากันในกรอบของ เจบีซีตามบันทึกความเข้าใจปี 2543 ซึ่งการฟ้องคดีใหม่ไม่อาจทำได้เพราะไทยไม่ได้รับอำนาจศาลแล้ว ดังนั้น คำฟ้องของกัมพูชาจึงเป็นการใช้กระบวนวิธีพิจารณาความไปในทางมิชอบ (deournement de procedure)
ไทยและกัมพูชาไม่มีข้อพิพาทในเรื่องการตีความคำพิพากษาในคดีเดิม คำฟ้องปัจจุบันของกัมพูชาเป็นการเปลี่ยนท่าทีรื้อฟื้นเรื่องที่จบไปตั้งแต่ปี 2505 แล้ว เพราะกัมพูชาได้ยอมรับอย่างเป็นทางการตั้งแต่ปีนั้นว่าไทยได้ปฏิบัติตามคำพิพากษาแล้ว โดยไทยได้ถอนกำลังและเจ้าหน้าที่ออกจากปราสาทพระวิหารและบริเวณใกล้เคียง ปราสาทตามขอบเขตที่กำหนดโดยมติคณะรัฐมนตรีวันที่ 10 กรกฎาคม 2505 ซึ่งสอดคล้องกับขอบเขตของพื้นที่ในคดีเดิมตามความเข้าใจทั้งของคู่ความและของศาล
คำฟ้องของกัมพูชาเป็นเสมือนการอุทธรณ์ที่ซ่อนมาในรูปคำขอตีความ ซึ่งขัดธรรมนูญศาลและแนวคำพิพากษของศาลเรื่องการตีความ เนื่องจากกัมพูชาขอตีความคำพิพากษาส่วนที่เป็นเหตุผล ไม่ใช่ส่วนที่เป็นคำตัดสิน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อขอให้ศาลตัดสินสิ่งที่ศาลได้เคยปฏิเสธที่จะตัดสินให้แล้วอย่างชัดแจ้งเมื่อปี 2505 เนื่องจากอยู่นอกขอบเขตของคดี คือ หนึ่ง เส้นเขตแดนอยู่ที่ไหน และสอง แผนที่ผนวกคำฟ้องของกัมพูชาที่กัมพูชาเรียกว่า “แผนที่ผนวก 1′ นั้นมีสถานะทางกฏหมายอย่างไร
ดังนั้น ไทยจึงเห็นว่าศาลไม่มีอำนาจพิจารณาและไม่อาจรับคำของกัมพูชาได้ หรือหากศาลเห็นว่ามีอำนาจและรับคำ ก็ไม่มีเรื่องที่จะต้องตีความ หรือหากศาลเห็นว่ามีอำนาจและรับคำขอให้ตีความ ก็ควรตัดสินว่าคำพิพากษาศาลในปี 2505 มิได้ตัดสินว่าเส้นเขตแดนเป็นไปตาม “แผนที่ภาคผนวก 1”
คำถามต่อ ถ้าไทยหรือกัมพูชาไม่ปฏิบัติตามคำตัดสินของศาล ศาลจะมีมาตรการบังคับอย่างไรและจะมีผลทางกฎหมายตามาอย่างไรบ้าง
คำตอบ ศาลโลกไม่มีอำนาจหน้าที่บังคับคดี แต่ไทยและกัมพูชาต่างสามารถขอให้คณะมนตรีความมั่นคงพิจารณาออกมาตรการใดๆที่เห็นสมควรและไม่ขัดกฎบัตรสหประชาชาติ เพื่อบังคับคดีได้
ผู้อ่านหวังเป็นอย่างยิ่งว่า เมื่อมีการรวมตัวเป็นประชาคมอาเซียน  ในปี 2558 (ค.ศ. 2015) ระดับผู้นำประเทศ ตกลงกันได้  เพียงแต่ขอให้เรามีความอดทน
เรื่อง 50 ปี 50 ประเด็นถาม-ตอบ กรณีปราสาทพระวิหารยังมีอีกหลายประเด็นที่ได้อธิบายไว้    ผู้ที่สนใจสามารถ Download เอกสารได้ที่
http://www.mfa.go.th/main/th/news