หนังตะลุงภาคอีสาน
เมื่อประมาณกลางเดือนกรกฎาคมได้มีโอกาสดูรายการโทรทัศน์ ถ้าจำไม่ผิดน่าจะเป็นรายการตะลอนข่าว ทางช่องไทยรัฐทีวี ได้มีการนำเสนอถึงเรื่องหนังตะลุงภาคอีสาน ซึ่งจำได้ว่าเคยได้ยินเรื่องนี้มาก่อน แต่ก่อนก็เข้าใจว่า หากพูดถึงหนังตะลุงจะนึกศิลปะการแสดงทางภาคใต้เท่านั้น
หนังตะลุงภาคอีสาน หรือชื่ออันไพเราะเพราะพริ้ง คือ หนังประโมทัย ซึ่งในข่าวจะเป็นหนังประโมทัยของคณะประกาศสามัคคี จ.ร้อยเอ็ด ซึ่งคุณลุงเจ้าของคณะเล่าว่า หนังตะลุงอีสานมาจากอุบลราชธานี โดยเห็นภาคกลางเล่นหนังตะลุง ซึ่งนำมาจากภาคใต้ จึงนำมาเล่นที่อุบลราชธานีก่อน
ความแตกต่างคือ หนังตะลุงของทางภาคใต้ เวลาแสดงจะเอาขึ้นเอาลง ส่วนของทางภาคอีสานจะมีการเคลื่อนไหวเหมือนกับคน เดินกลับหน้ากลับหลังเหมือนคนพูดกัน โดยการแสดงจะแสดงแบบพื้นบ้านอีสาน และปัจจุบันได้มีการประยุกต์การแสดงมากขึ้น เพื่อไม่ให้น่าเบื่อ อย่างเช่นหนังประโมทัยของคณะประกาศสามัคคี มีการประยุกต์เอาหมอลำมาไว้ในการแสดงด้วย
จากเว็บไซต์ “แหล่งเรียนรู้ด้านศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช” เรื่อง หนังประโมทัยอีสาน : หนังตะลุงของคนอีสาน ได้กล่าวถึงหนังประโมทัยอีสานว่า มีต้นกำเนิดมาจากหนังตะลุงของภาคใต้ที่ได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมอินเดีย เกิดจากการแพร่กระจายทางวัฒนธรรม เนื่องจากแรงงานจากภาคอีสานได้เข้ามาทำงานในภาคใต้เป็นจำนวนมาก และได้นำเอาวัฒนธรรมที่ตนพบเห็นกลับไปยังภาคอีสาน แล้วปรับให้เกิดความเหมาะสมกับวัฒนธรรมของตนที่มีอยู่เดิม หนังประโมทัยโด่งดังมากในจังหวัดอุบลราชธานี และกลายเป็นศูนย์กลางแห่งแรกของหนังประโมทัยที่มีคณะหนังประโมทัยที่เก่าแก่ที่สุด
———————————————————————-
ชนะ เดชภิรัตนมงคล และรัชตวรรณ โพชนุกูล, ผู้ดำเนินรายการ. (2562). ตะลอนข่าว [รายการโทรทัศน์]. กรุงเทพฯ: ไทยรัฐทีวี. (14 กรกฎาคม)
ภัทราวดี พลบุญ. (2562). หนังประโมทัยอีสาน : หนังตะลุงของคนอีสาน. สืบค้นเมื่อ 21 กรกฎาคม 2562 จาก http://web2.stou.ac.th/oce/edupark/?p=1254