เดจาวู (Dejavu) : เกิดขึ้นจริง หรือคิดไปเอง?
— ปิดท้ายบล็อกประจำเดือนสิงหาคม ด้วยเรื่องเพ้อๆ เบลอๆ กันซักเรื่อง —
เมื่อคืนวาน นั่งคุยกับแม่ไปพักใหญ่ ก็รู้สึกแวํบๆ ขึ้นมาในห้วงความคิดว่า ทุกสิ่งทุกอย่างที่กำลังอยู่ตอนนี้ เหมือนเคยเกิดขึ้นมาแล้ว ไม่ว่าจะคำพูดที่กำลังพูด ท่าทาง พอนึกไปเรื่อยๆ ก็คิดว่าคงจะเลอะเทอะไปกันใหญ่ เลยเล่นกับหลานไปเพลินๆ ซะเลย … สงสัยจะฟุ้งซ่าน
มาวันนี้… ตอนกำลังนั่งประชุมอยู่ พูดคุยกัน หารือกัน ยกตัวอย่างกัน ความรู้สึกแบบเมื่อคืนก็เกิดขึ้นอีก รู้สึกว่าสิ่งที่กำลังพูดคุยกันทุกคำแบบนี้ มันเคยเกิดขึ้นมาแล้ว … แถมหมู่นี้อาการแบบนี้ก็เกิดขึ้นบ่อยครั้งมาก แต่ไม่ถี่เท่ากับวันสองวันนี้
ความรู้สึกแบบที่เล่ามาข้างต้น เหมือนว่าเหตุการณ์นั้นเคยพบ เคยทำ เคยเกิดขึ้นมาแล้ว ทั้งๆ ที่ในความจริงอาจจะเพิ่งเกิดก็ได้ (อันนี้ก็ยากที่จะพิสูจน์เหมือนกัน) … ออกจะดูเพ้อๆ ไปหน่อย… ว่ากันว่าอาการหรือความรู้สึกแบบนี้ เรียกว่า “เดจาวู (Dejavu)”
พอพูดถึง “เดจาวู” ทำให้นึกถึงหนังเรื่อง Deja Vu : ภารกิจเดือด ล่าทะลุเวลา ที่นำแสดงโดย Denzel Washington ซึ่งต้องไปสืบสวนและเก็บหลักฐานคดีฆาตกรรม หลังการระเบิดบนเรือเฟอรี่ แต่ยิ่งสืบสวนเขากลับรู้สึกและพบว่า มีความทรงจำหรือความรู้สึกที่คุ้นเคยกับหลักฐานที่สืบสวนได้ รู้สึกว่าตัวเองคุ้นเคยและมีส่วนเกี่ยวข้องกับเหยื่อฆาตกรรม (นางเอก) ทั้งที่ไม่เคยรูํ้จักกันมาก่อน แต่เขากลับรู้สึกว่าเข้ารู้จักมาทั้งชีวิต
อย่างไรก็ตาม คงไม่มีใครบอกได้ชัดเจนว่า เดจาวู เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นจริงมาแล้ว หรือคิดไปเองว่าเคยเกิดขึ้น … ก่อนหน้านี้เคยได้อ่านเกร็ดต่างๆ เกี่ยวกับเดจาวู ก็ได้ข้อมูลมาจากหลายๆ แนว… บ้างก็ว่า เป็นประสบการณ์ทางจิต บ้างก็ว่าเป็นพลังจิต แต่น่าจะไม่ใช่ความฝัน เพราะส่วนมากจะไม่ได้เกิดตอนนอนหลับ บางกระแสก็ว่าเป็นการระลึกชาติ บางคนก็ว่าเป็นอาการทางจิต เพ้อไปเอง คิดไปเอง เป็นภาพลวงตา
ยิ่งถ้าในทางวิทยาศาสตร์ ก็จะบอกว่าเป็นอาการทางสมอง ซึ่ง ณ ขณะนั้น สมองได้ตรวจสอบความทรงจำเพื่อหาข้อผิดพลาด หากพบว่ามีอะไรที่ไม่สอดคล้องเป็นไปในทางเดียวกัน สมองก็จะพยายามแก้ไขให้สอดคล้องถูกต้อง ทำให้เรารู้สึกว่า เหตุการณ์ต่างๆ นี้เคยเกิดขึ้นมาแล้ว ทั้งที่เพิ่งจะเกิดขึ้นเป็นครั้งแรก
สุดท้าย : เดจาวู – เกิดขึ้นจริง หรือคิดไปเอง หรือเป็นเพียงแค่ภาพลวงตา …
— ว่าแต่ว่าใครเคยมีอาการเดจาวูกันบ้าง —
—————————————————–
Hamzelou, Jessica. (2016). Mystery of déjà vu explained – it’s how we check our memories. From Daily news 16 August 2016. https://www.newscientist.com/article/2101089-mystery-of-deja-vu-explained-its-how-we-check-our-memories/