ตั้งแต่เริ่มบังคับใช้พระราชบัญญัติการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ. 2560 มีผลบังคับใช้นับตั้งแต่วันที่ 23 สิงหาคม พ.ศ. 2560 เป็นต้นมา โดยพระราชบัญญัติดังกล่าวมุ่งหมายให้หน่วยงานของรัฐทั้งหมดต้องปฏิบัติการจัดซื้อจัดจ้างและการอื่น ๆ ในการบริหารงานพัสดุภายใต้บังคับของกฏหมายฉบับเดียวเท่านั้น ซึ่งยังมีรายละเอียดอีกมากมายที่ผู้ปฏิบัติงานด้านพัสดุต้องเรียนรู้ ศึกษา ไม่ว่าจะเป็นการอ่านหนังสือ การเข้าร่วมอบรมกับส่วนงานต่าง ๆ ที่จัดขึ้น และการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับผู้ปฏิบัติงานด้านเดียวกัน ทำให้ได้รับความรู้ ประสบการณ์ มากขึ้น ครั้งนี้ก็เช่นกัน ตนเองได้มีโอกาสเข้าร่วมอบรมในเรื่องของการจัดซื้อหนังสือและวารสารฯ ที่จัดโดย สำนักหอสมุดฯ ของมหาวิทยาลัยมหิดล ซึ่งมีหัวข้อที่น่าสนใจ และเป็นเรื่องใหม่ที่ต้องศึกษา

วิทยากรบรรยายโดย คุณสุธิษา จารุเมธาวิทย์ นักวิชาการคลังชำนาญการพิเศษ กองการพัสดุภาครัฐ กรมบัญชีกลาง กล่าวถึงกระบวนการของการจัดซื้อ ดังนี้
วิธีการจัดซื้อจัดจ้างพัสดุ 3 วิธี คือ
1. วิธีประกาศเชิญชวน วงเงินเกิน 500,000.- บาท โดยเชิญชวนให้ผู้ประกอบการทั่วไปที่มีคุณสมบัติตรงตามเงื่อนไขที่กำหนดเข้ายื่นข้อเสนอ ซึ่งสามารถใช้ได้ดังนี้
1.1 วิธีตลาดอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Market : e-market) วงเงินเกิน 500,000.- บาท แต่ไม่เกิน 5,000,000.- บาท ได้แก่การจัดหาพัสดุซึ่งมีรายละเอียดคุณลักษณะที่ไม่ซับซ้อน เป็นสินค้าหรือบริการทั่วไป มีมาตรฐานซึ่งกำหนดให้ส่วนราชการจัดซื้อสินค้าหรืองานจ้างที่กำหนดไว้ในระบบ e-catalog กระทำได้ 2 ลักษณะ คือ (1) ให้ผู้ขาย ผู้ให้บริการ หรือผู้รับจ้าง เสนอราคา โดยใบเสนอราคา (Request for Quotation : RFQ) (2) การเสนอราคา โดยการประมูลอิเล็กทรอนิกส์ (Thai Auction)
พัสดุที่ต้องดำเนินการจัดหาด้วยวิธีตลาดอิเล็กทรอนิกส์ (e-market) เช่น วัสดุสำนักงาน (กระดาษถ่ายเอกสาร ผงหมึก/ตลับหมึก แฟ้มเอกสาร เทปปิดสำหรับการเข้าเล่ม ซองเอกสาร โต๊ะสำนักงาน เก้าอี้สำนักงาน ฯลฯ) ซึ่งการจัดซื้อครั้งหนึ่งมีวงเงินเกิน 500,000.- บาท และหลักเกณฑ์ที่ใช้ในการพิจารณาคือใช้เกณฑ์ราคาต่ำสุด
1.2 วิธีประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic bidding : e-bidding) การจัดหาพัสดุครั้งหนึ่งซึ่งมีราคาเกิน 500,000.- บาท โดยเป็นการจัดหาพัสดุที่มีรายละเอียดคุณลักษณะที่มีความซับซ้อน มีเทคนิคเฉพาะ หรือเป็นสินค้าหรือบริการที่ไม่ได้กำหนดไว้ในระบบ e-market หลักเกณฑ์การพิจารณาใช้หลักเกณฑ์ประเมินค่าประสิทธิภาพต่อราคา (Price performance) และใช้หลักเกณฑ์ราคา (Price) ผู้เสนอราคาต่ำสุดเป็นผู้ชนะ
1.3 วิธีสอบราคา ใช้วิธีมายื่นซอง แต่จะใช้ก็ต่อกับพื้นที่/จังหวัด ที่ไม่มีสัญญาณอินเตอร์เน็ต / สัญญาณอินเตอร์เน็ตขัดข้อง
2. วิธีคัดเลือก ใช้ในการจัดซื้อจัดจ้างพัสดุที่มีวงเงินเกิน 500,000.- บาท มีวิธีการจัดซื้อจัดจ้างดังนี้
2.1 ใช้วิธีประกาศเชิญชวนทั่วไปแล้วไม่มีผู้ยื่นข้อเสนอ หรือข้อเสนอไม่ได้รับการคัดเลือก
2.2 พัสดุที่มีคุณลักษณะเป็นพิเศษหรือซับซ้อน หรือต้องผลิต ก่อสร้าง หรือให้บริการ โดยผู้ประกอบการที่มีฝีมือโดยเฉพาะ หรือมีความชำนาญเป็นพิเศษ หรือมีทักษะสูงและผู้ประกอบการมีจำนวนจำกัด
2.3 มีความจำเป็นเร่งด่วนอันเนื่องมาจากเกิดเหตุการณ์ที่ไม่อาจคาดหมายได้
2.4 ลักษณะของการใช้งานหรือมีข้อจำกัดทางเทคนิคที่จำเป็นต้องระบุยี่ห้อเป็นการเฉพาะ
2.5 ต้องซื้อโดยตรงจากต่างประเทศหรือดำเนินการโดยผ่านองค์การระหว่างประเทศ
2.6 ใช้ในราชการลับหรือเป็นงานที่ต้องปกปิดเป็นความลับของทางราชการ หรือเกี่ยวกับความมั่นคงของประเทศ
2.7 งานจ้างซ่อมพัสดุที่จำเป็นถอดตรวจให้ทราบความชำรุดเสียหายก่อนจึงจะประมาณค่าซ่อมได้ อาจจ้างมาถอดตรวจ เมื่อทราบแล้วว่าอะไรเสียก็เชิญมา 3 ราย แล้วคัดเลือก
2.8 กรณีอื่นที่กำหนดในกฎกระทรวง
3. วิธีเฉพาะเจาะจง ใช้ในการจัดซื้อจัดจ้างพัสดุที่มีวงเงินไม่เกิน 500,000.- บาท มีวิธีการจัดซื้อจัดจ้างดังนี้
3.1 ใช้ทั้งวิธีประกาศเชิญชวนทั่วไปและวิธีคัดเลือก หรือใช้วิธีคัดเลือกแล้ว แต่ไม่มีผู้ยื่นข้อเสนอ หรือข้อเสนอไม่ได้รับการคัดเลือก
3.2 การจัดซื้อจัดจ้างพัสดุที่การผลิต จำหน่าย หรือให้บริการทั่วไป และมีวงเงินในการจัดซื้อจัดจ้างครั้งหนึ่งไม่เกินวงเงินตามที่กำหนดในกฎกระทรวง
3.4 มีความจำเป็นต้องใช้พัสดุโดยฉุกเฉินเนื่องจากอุบัติภัยหรือธรรมชาติพิบัติภัย และการจัดซื้อจัดจ้างโดยวิธีประกาศเชิญชวนทั่วไปหรือวิธีคัดเลือกอาจก่อให้เกิดความล่าช้าและอาจทำให้เกิดความเสียหายร้ายแรง
3.5 เป็นพัสดุที่เกี่ยวพันกับพัสดุที่ได้จัดซื้อจัดจ้างไว้ก่อนแล้ว และมีความจำเป็นต้องจัดซื้อจัดจ้างเพิ่มเติม โดยมูลค่าของพัสดุที่จะจัดซื้อจัดจ้างเพิ่มจะต้องไม่สูงกว่าพัสดุที่ได้จัดซื้อจัดจ้างไว้ก่อนแล้ว
3.6 เป็นพัสดุที่จะขายทอดตลาด โดยหน่วยงานของรัฐ องค์กรระหว่างประเทศหรือหน่วยงานของต่างประเทศ
3.7 ที่ดินและสิ่งก่อสร้าง
3.8 กรณีอื่นที่กำหนดในกฎกระทรวง
กรณีของจัดซื้อหนังสือ วารสาร และฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์นั้น ใช้วิธีคัดเลือก / เฉพาะเจาะจง เพราะถ้าใช้วิธีประกาศประเชิญชวนคงไม่เหมาะสม เพราะมีการคัดเลือกสำนักพิมพ์แล้ว
จากการได้เข้าอบรมฯ ทำให้เราได้ทราบถึงพระราชบัญญัติการจัดซื้อจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ. 2560 ซึ่งเป็นเรื่องใหม่ที่เจ้าหน้าพัสดุ หรือผู้ที่เกี่ยวข้องต้องศึกษากฎระเบียบข้อบังคับต่าง เพื่อเป็นแนวทางในการปฏิบัติงานให้ถูกต้องและประโยชน์สูงสุด