สร้างสรรค์
ความคิดสร้างสรรค์ หมายถึงกระบวนการที่ไวต่อการตอบสนอง
สิ่งที่เป็นปัญหาต่างๆ เช่น ความขาดแคลน ความขัดแย้ง
โดยกำหนดปัญหาแล้วหาแนวทางแก้ไข ทดลองหลายๆ ครั้ง
เพื่อแก้ไข จนสามารถก่อให้เกิดผลลัพธ์ได้ มี 3 ปัจจัย คือ
- ความเชี่ยวชาญ ข้อมูลและความรู้ที่นำมาใช้ เป็นความรู้เชิงทักษะ
กระบวนการ ปัญญาโดยมีความรู้เชิงกว้างในเรื่องที่หลากหลาย
และประสบการณ์เชิงลึก 1-2 เรื่อง ความรู้เชิงลึกจะเป็น
พื้นฐาน ความรู้เชิงกว้างจะทำให้สามารถเชื่อมโยงความรู้
ที่มีเข้าด้วยกันในรูปแบบใหม่
- ทักษะในการคิดอย่างสร้างสรรค์ มีลักษณะคือ
-ความกล้าแสดงความคิดที่แตกต่างจากคนอื่น
และทดลองหาวิธีการทึ่แตกต่างจากเดิม
-การผสมผสานความรู้ในเรื่องที่หลากหลาย
-ความเพียรพยายามต่อปัญหาที่ยากลำบากและอุปสรรค
-สามารถปรับความคิด และมีมุมมองใหม่
- แรงจูงใจ เป็นองค์ประกอบที่สำคัญที่สุดของความคิดสร้างสรรค์
โดยเฉพาะแรงจูงใจจากภายใน เช่น ความสนใจ ความพอใจ
ไม่ใช่แรงจูงใจจากภายนอก
กระบวนการเกิดความคิดสร้างสรรค์ คือ
- ขั้นเตรียมความคิด รวบรวมความรู้ ทำความเข้าใจเกี่ยวกับปัญหา
ให้ชัดเจน เป็นการใช้สมองในภาวะจิตสำนึก
- ขั้นความคิดฟักตัว เป็นขั้นตอนที่เข้าสู่ภาวะจิตใต้สำนึก
ในการหาแนวทางเพื่อแก้ไขปัญหาจิตใต้สำนึกจะนำความคิดมาประกอบเป็นภาพ
ทำให้ความคิดชัดเจน ความคิดที่ดีส่วนใหญ่จะเกิดในช่วงที่
เบนความสนใจไปจากปัญหาในช่วงระยะเวลาหนึ่ง
หรือผ่อนคลายจากปัญหาทั้งหมด
- ขั้นความคิดกระจ่าง ค้นพบแนวทางแก้ไขปัญหาอย่างฉับพลัน
โดยนำความรู้ที่ได้จากขั้นแรกมาคิดอย่างอิสระ จนเกิดเป็นความคิดในรูปแบบใหม่
- ขั้นทดสอบความคิดและลงมือปฏิบัติจริง นำแนวทางที่ได้มา
ตรวจสอบและทำให้ชัดเจน ทำให้เห็นผลในการปฏิบัติจริง
ความคิดสร้างสรรค์แตกต่างจากจินตนาการ คือเป็นจินตนาการประยุกต์
เป็นจินตนาการที่มีจุดมุ่งหมายที่ชัดเจน นำไปสู่การประดิษฐ์คิดค้น
และการผลิตสิ่งแปลกใหม่
ความคิดสร้างสรรค์ จำเป็นต้องใช้พื้นฐานความรู้ในชีวิตประจำวันด้วย
(เก็บความจาก Productivity World 19, 113 (2557))
