ตั้งแต่เด็กมาแล้วเราได้รับรู้และถูกบอกกล่าวกันตลอดมาว่าพระอาทิตย์ขึ้นทางทิศตะวันออก และตกทางทิศตะวันตก เหตุไฉนหนังสือเล่มนี้จึงบอกว่า “อาทิตย์ขึ้นทางทิศตะวันตก”
หนังสือเล่มนี้เป็นหนึ่งในหนังสือเสริมกำลังใจ ชุดที่ 4 ซึ่งรวบรวมเรื่องราวสั้น ๆ ให้แง่คิดหลาย ๆ อย่างเกี่ยวกับการใช้ชีวิต ผู้เขียนกล่าวว่า เราถูกฝังหัวมาแต่เด็กให้มองโลกแบบที่เรามองกัน คือ ทิศเหนืออยู่ข้างบน ทิศใต้อยู่ข้างล่าง เราหันหน้าไปทางหัวรถเสมอเมื่อขึ้นรถเมล์ ฯลฯ และหากไม่ทำตามกรอบต่าง ๆ เหล่านี้จะถูกมองว่าเป็นคนเพี้ยนหรือคนบ้า ทว่าผู้เขียนกลับเสนอมุมมองในการ “คิดนอกกรอบ” และ “มองมุมต่าง” เปิดโลกใหม่ที่เราอาจจะไม่เคยกล้าคิดมาก่อน ซึ่งในโลกใหม่นี้ทุกอย่างล้วนเป็นไปได้  โดยแต่ละเรื่องจะแฝงไปด้วยข้อคิด ให้ผู้อ่านได้คิดตาม อาทิเช่น
– บุญคุณกับกตเวทิตา (น.14) ผู้เขียนได้ยกตัวอย่างว่า “ดอกไม้ในวันแม่เป็นสิ่งสวยงาม แต่การสนทนากับผู้บังเกิดเกล้า ถามทุกข์สุขและความรู้สึกของพ่อแม่นั้นมีค่ากว่าดอกไม้หลายเท่า” และ “ความกตัญญูเป็นสิ่งที่ดี แต่กตัญญูกับกตเวทิตาต่างกันเล็กน้อย กตัญญูคือรู้คุณ กตเวทิตาคือสนองคุณ รู้จักบุญคุณคนเป็นสิ่งที่ดี แต่ต้องบอกเขาให้ทราบด้วย”
– ถึงจะเดินถอยหลัง ก็ยังต้องออกแรง (น.42) ผู้เขียนได้กล่าวถึงค่านิยมในปัจจุบัน คือ ทุกคนอยากทำงานน้อยได้เงินมาก ได้กำไรเร็ว แต่ความสบายกับความขี้เกียจนั้นเป็นคนละเรื่องกัน หลายคนอยากสบายโดยไม่ต้องทำอะไรเลย ทำงานชิ้นสองชิ้นก็บ่นว่าเหนื่อย ทำงานเกินเวลาสักนาทีก็บอกว่าชีวิตไม่ยุติธรรม “ไม่มีอะไรได้มาโดยไม่ต้องลงแรง ถึงจะเอนกายนอนพักก็ยังต้องออกแรงเขยื้อนกาย ถึงจะเดินถอยหลังก็ยังต้องออกแรง จะยกธงขาวยอมแพ้ก็ยังต้องออกแรงยกธงนั้น”
– หัวใจ Y (น.46) ผู้เขียนได้กล่าวถึงการใช้ชีวิตโดยเปรียบเทียบกับการรักษาโรคหัวใจไว้ได้อย่างน่าสนใจ โรคหัวใจวายอาจเป็นสาเหตุการตายอันดับต้น ๆ แต่ หัวใจ Y (Y = Young) นั้นกลับทำให้สดชื่นแจ่มใส ต่อไปนี้คือเทคนิครักษาสภาพหัวใจของคนที่รักกัน เคยรักกัน และ/หรือ อยากรักกันมากขึ้น กล่าวคือ
1. เทคนิคใช้ความอบอุ่น (Heart warming) คือ การให้ความอบอุ่นอย่างเสมอต้นเสมอปลาย
2. เทคนิคเปลี่ยนหัวใจ (Heart transplant) คือ การเอาใจเขามาใส่ใจเรา
3. เทคนิคการทำบายพาส (Bypass surgery) คือ ปล่อยให้เรื่องไม่ดีผ่านไป อย่าเก็บมาคิด มานินทา
4. เทคนิคการทำบอลลูน (Heart Balloon) คือ รู้จักลอยตัวให้เบาสบายเหมือนบอลลูนไม่แบกความทุกข์ไว้
5. เพิ่มระดับความหวาน (Heart glucose) คือ เอ่ยคำว่า “รัก” บ่อยเท่าที่ต้องการ
6. นวดหัวใจด้วยสัมผัส (Touching) คือ ภาษากาย เช่น การกอด การสัมผัส การสบตา เป็นต้น
7. ลดระดับอนุมูลอิสระในหัวใจ (Free radical reduction) คือ มองโลกในแง่ดี
8. เพิ่มสารต้านอนุมูลอิสระให้หัวใจ (Heart antioxidant) คือ การง้อ การพูดจาหวานหู
9. การช็อกหัวใจ (Shock technique) คือ การเซอร์ไพรส์ ในโอกาสสำคัญ ๆ
10. การกระตุ้นหัวใจด้วยเสียง (Sound therapy) คือ การกระซิบ ไม่ตะโกน หรือพูดกระโชกโฮกฮาก
11. เทคนิคแยกหัวใจ (Absence technique) คือ การเว้นระยะห่าง เพื่อทำให้คิดถึงมากขึ้น
12. เทคนิคบ่มหัวใจ (Aging process) คือ ไม่รีบร้อน ค่อย ๆ ดูใจกันไปนาน ๆ
13. เทคนิควางใจ (Trust technique) คือ การไว้วางใจ เชื่อใจซึ่งกันและกัน
14. เพิ่มไขมันที่ดีให้หัวใจ (Heart HDL) คือ สร้างความอบอุ่น ป้องกันเรื่องไม่ดีมากระทบจิตใจ
15. ลดคอเลสเตอรอลที่หัวใจ (Cholesterol reduction) คือ ลดการใช้จ่ายเกินกำลังหรือวัตถุนิยมที่ฟุ้งเฟ้อ
– รับ-ไม่รับ ร่างรัฐธรรมนูญ (แห่งชีวิต) (น.157) คนส่วนมากใช้ชีวิตแบบสำเร็จรูป อาจเพราะคิดว่าไม่มีทางเลือกหรือไม่รู้ว่าตนเองสามารถมีทางเลือก วิธีร่างรัฐธรรมนูญแห่งชีวิตที่ดีนี้ไม่ยากโดยทั่วไปมักมีองค์ประกอบพื้นฐาน เช่น อิสรภาพ เสรีภาพ ความสุข ความฝัน แล้วใช้ปัญญาและหัวใจพิจารณาลงมติว่า “รับ” หรือ “ไม่รับ” กล่าวคือ ไม่รับ การใช้ชีวิตที่ไร้ความรู้ ไร้ความรักความเมตตา ใช้ชีวิตที่อิจฉาริษยาคนอื่น ไร้ความฝัน คดโกง คบกับคนพาล เกียจคร้าน จมอยู่แต่ในอดีต คิดแต่เรื่องที่ยังมาไม่ถึง รับ สิ่งดี ๆ เข้ามาในหัวใจ ใช้ชีวิตอย่างสร้างสรรค์ มีอารมณ์ขัน มีรอยยิ้ม พูดจาอย่างสุภาพอ่อนโยน ชีวิตที่พึ่งตนเอง เรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ และไม่มีวันหยุดเรียน
– เคียงไหล่ลูกน้อง (น. 162) ผู้เขียนได้กล่าวถึงชีวิตการทำงานไว้อย่างน่าสนใจ กล่าวโดยสรุปคือ “ทุกองค์กรเป็นการรวมกันขององค์ประกอบย่อย ฟันเฟืองแต่ละชิ้นมีความสำคัญ ความเข้าใจนี้เป็นคุณสมบัติแรกของคนที่เป็นเจ้านาย แต่น่าเสียดายที่ไม่ใช่เจ้านายทุกคนยอมรับ เพราะเจ้านายในโลกนี้มี 2 แบบ คือ Boss กับ Leader
Leader เป็น Boss แต่ Boss อาจไม่มีคุณสมบัติเป็น Leader
Boss สั่งแต่ไม่สอนลูกน้อง Leader สั่งและสอนลูกน้อง
Boss สร้างความกลัว Leader สร้างความเชื่อมั่น
Boss ใช้แต่พระเดชอย่างเดียว Leader ใช้ พระเดช และ พระคุณ
Boss รู้หมดทุกอย่าง Leader ยอมรับว่าตัวเองไม่รู้ทั้งหมด
มหาเศรษฐี ชิน โสภณพานิช ผู้ก่อตั้งธนาคารกรุงเทพ เคยกล่าวว่า “ต้องทำงานหลักด้วยความซื่อสัตย์ ขยัน อดทนและกตัญญูรู้คุณ โดยเฉพาะกับลูกน้อง ต้องดูแลเขาให้ดีทั้งยามสุขและทุกข์เพราะถ้าไม่มีเขาเราก็อยู่ไม่ได้” ในโลกธุรกิจเงินทุนไม่สำคัญเท่าคน องค์กรที่ประสบความสำเร็จล้วนเกิดจากการรู้จักใช้และดูแลทรัพยากรบุคคล
– รักตัวเอง (น.215) ในสายตาคนจำนวนมาก ความรักตัวเองเป็นภาพของความเห็นแก่ตัว ความจริงคือ ความรักตัวเองกับความเห็นแก่ตัวไม่เหมือนกัน ความรักตัวเองคือการไม่ทำร้ายตนเองทั้งร่างกายและจิตใจ ไม่ใส่สารพิษเข้าไปในร่างกายโดยไม่จำเป็น ไม่ดื่มเหล้า ไม่สูบบุหรี่ ไม่เติมความเครียดเข้าใส่ตัว และที่หลายคนไม่เข้าใจคือ ความรักตัวเองคือความกล้าให้อภัยตัวเอง เราจะรักคนอื่นได้อย่างไร หากเรายังรักตัวเองไม่เป็น
จากหนังสือ เรื่อง อาทิตย์ขึ้นทางทิศตะวันตกสามารถสรุปได้ว่า ความสุขและความสำเร็จส่วนใหญ่มาจากทัศนคติที่ดี มองว่าทุกอย่างเป็นไปได้ ในขณะที่คนอื่นมองว่าเป็นไปไม่ได้ มองว่าไม่ใช่ปัญหา ในขณะที่คนอื่นมองว่าเป็นปัญหา มองว่าเป็นเรื่องเล็ก ในขณะที่คนอื่นตีโพยตีพาย เมื่อเปลี่ยนมุมมอง เราจะเห็นปัญหาในมุมที่ต่างไป เปิดโอกาสให้สร้างสรรค์สิ่งใหม่ ๆ ที่คนอื่นไม่นึกว่าทำได้และไม่มีทางทำได้เมื่อมองโลกด้วยมุมมองเดิม ๆ
ยังมีอีกหลายเรื่องที่ดี ๆ จากหนังสือเล่มนี้ ลองหาอ่านกันนะคะ
วินทร์ เลียววาริณ. (2551). อาทิตย์ขึ้นทางทิศตะวันตก. กรุงเทพฯ : 113
PL4209.4.ว625 อ63