รูปแบบห้องสมุดยุคใหม่ 2015
จากการประชุมวิชาการเรื่อง Online Information & Education Conference 2015 จัดโดย สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ สำนักกิจการพิเศษ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต สถานที่ ณ ห้องประชุมรักตะกนิษฐ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต วันที 7 -8 เดือน พฤษภาคม พ.ศ. 2558 เวลา 9.00 -16.30 น.
วิทยากร รศ.ดร.สุขุม เฉลยทรัพย์ กล่าวถึง ทัศนะของผู้ให้บริการและผู้ใช้บริการ “ห้องสมุดยุคใหม่ 2015 ”ว่า เมื่อเทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทมากขึ้น รูปแบบห้องสมุดแบบเดิมๆ จึงเปลี่ยนแปลงไป แนวโน้มของห้อสมุดในอนาคต หรือที่เรียกว่า “ห้องสมุดดิจิทัล ” ที่สามารถจัดเก็บและสืบค้นข้อมูล จึงมีความสำคัญในการดำเนินงานของห้องสมุดยุคใหม่ ที่เป็นศูนย์รวมของสารสนเทศในทุกรูปแบบ ที่จัดเก็บอยู่ในรูปแบบที่ทันสมัยมากขึ้น ซึ่งสวนดุสิตโพล มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต จึงได้ สำรวจความคิดเห็นของผู้ให้บริการและผู้ใช้บริการ รวมทั้งประชาชน จำนวน 522 คน (ระหว่างวันที่ 26 เมษายน -4 พฤษภาคม พ.ศ. 2558) โดยมีประเด็นเรื่อง ห้องสมุดยุคใหม่ (ตั้งแต่ปี 2015 เป็นต้นไป) ที่อยากได้ ควรมีลักษณะอย่างไร รูปแบบห้องสมุดยุคใหม่ที่ บรรณารักษ์/ผู้บริหาร ผู้ใช้บริการนักเรียน/นักศึกษา และประชาชนทั่วไป อยากได้มากที่สุด 7 อันดับ ดังนี้
1. เป็นสังคมออนไลน์ที่มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในรูปแบบ KM เพิ่มมากขึ้น ภาพรวม 76.57%
2.เป็นห้องเรียนอัจฉริยะ หรือห้องเรียนในศตวรรษที่ 21 ภาพรวม 67.18 %
3.เป็นระบบการจัดการเรียนรู้ในรูปแบบใหม่ เช่น เป็นหลักสูตรการเรียนแบบออนไลน์ สามารถรองรับผู้เรียนได้จำนวนมาก ภาพรวม 60.21 %
4. อุปกรณ์ที่ใช้ในการเข้าถึงเนื้อหามีขนาดเล็กลง เช่นสมาร์ทโฟน หรือแท็บแล็ต ภาพรวม 53.52 %
5. มีบริการสื่อการเรียนการสอนมัลติมีเดียในรูปแบบใหม่ ภาพรวม 50.62 %
6. มีเทคโนโลยีให้บริการที่หลากหลาย เช่น หนังสือเสมือนจริง หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ วารสารอิเล็กทรอนิกส์ ฐานข้อมูลออนไลน์ ภาพรวม 43.93 %
7. สามารถเข้าถึงได้จากทุกที่ผ่านระบบอินเทอร์เน็ตไม่จำเป็นต้องเข้ามาใช้บริการที่ห้องสมุด ภาพรวม 43.81 %
อื่นๆ เช่น เจ้าหน้าที่ห้องสมุด/บรรณารักษ์ต้องทันสมัย มีความคล่องแคล่วว่องไว มีใจบริการ และมีข้อมูลต่างๆ ที่สืบค้นมีความหลากหลาย สามารถเปิดอ่านข้อมูลได้พร้อมๆ กัน มีการป้องกัน กรณีอินเตอร์เน็ตมีปัญหา บรรยากาศการจัดตกแต่งห้องสมุดให้น่าสนใจ มีรูปแบบที่ทันสมัยน่านั่ง มีมุมกิจกรรม เป็นต้น
นอกจากนี้ อาจารย์ ดร. สุขุม ยังได้ยกตัวอย่างแนวทางการบริหารห้องสมุดแห่งชาติสิงค์โปร์ ให้ประสบความสำเร็จ
5 แนวทาง ดังนี้
- การแบ่งกลุ่มผู้ใช้บริการ (Segmention) เพื่อสนองความพึงพอใจที่แตกต่างกัน ได้แก่
– กลุ่มเด็กเล็ก เน้นการสร้างบรรยากาศในห้องสมุด เพื่อทำให้รู้สึกว่าหนังสือเป็นเรื่องสนุกไม่ใช่เรื่องน่าเบื่อ
– กลุ่มวัยทำงาน เน้นให้อ่านหนังสือแบบเจาะลึก เพื่อให้สามารถนำมาใช้ในชีวิตประจำวันได้
– กลุ่มผู้สูงวัย เน้นสิ่งอำนวยความสะดวก เช่น หนังสือเสียง สำหรับผู้สูงอายุ หรือบุคคลที่มีปัญหาทางสายตา เป็นต้น
- การมีส่วนร่วม (Engage) คือการสร้างความมีส่วนร่วมให้แก่คนในสังคมในรูปแบบต่าง ๆ เช่น การมีอาสาสมัคร
การปลุกจิตสำนึกในการใช้ห้องสมุดที่ถูกต้อง
3. การมีส่วนร่วมออกแบบพัฒนา (Co-creation) คือการทำให้ห้องสมุดทันสมัย ตรงใจผู้ใช้บริการตลอดเวลา โดยการให้เข้าร่วมออกแบบห้องสมุด หรือประเภทของหนังสือที่สนใจ
4. ชื่นชมผู้ใช้บริการ (Appreciation) คือ การให้รางวัล เพื่อชื่นชมผู้ใช้บริการ เช่นการให้รางวัลผู้ที่ยืมหนังสือมากที่สุด โดยอาจแบ่งตามช่วงอายุ หรือให้ประกาศนียบัตรผู้ที่เป็นอาสาสมัคร
5. การบริหารผู้ใช้บริการ (Customer Management) คือ การให้ความสนใจกับการับฟังความคิดเห็น ความต้องการของผู้รับบริการโดยการให้มีช่องทางที่หลากหลาย เช่น e-Mail, social media