SQ3R เทคนิคการอ่าน
การอ่านมีประโยชน์ และความจำเป็นกับบุคคลทุกอาชีพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ที่เป็นนักเรียน นิสิต นักศึกษา เนื่องจากวิธีการเรียนในสมัยนี้ นักเรียน นิสิต นักศึกษาต้องค้นคว้าเพื่อศึกษาหาความรู้มาประกอบการเรียนให้กว้างขวางลึกซึ้งยิ่งขึ้น ใช้วิจารณญาณในการอ่านเรื่องที่ต้องศึกษาค้นคว้าอย่างรอบคอบ เพื่อให้ได้ความรู้ที่ถูกต้อง สามารถนำไปแก้ปัญหาได้อย่างเหมาะสม การอ่านอย่างมีวิจารณญาณ หมายถึง การอ่านที่ผู้อ่านใช้ความคิดพิจารณาสิ่งที่อ่านอย่างรอบคอบ ถี่ถ้วน มีเหตุมีผล เพื่อวิเคราะห์หาคำตอบ สรุปสาระสำคัญ ทั้งเข้าใจความหมายของผู้เขียน ถ้อยคำ อารมณ์ จุดประสงค์ของผู้เขียน สามารถแยกแยะข้อเท็จจริง และสามารถประเมินคุณค่าสิ่งที่อ่านได้อย่างถูกถูกต้องเที่ยงธรรม การอ่านมีหลายระดับ การอ่านในระดับสูงได้แก่ การอ่านอย่างมีวิจารณญาณ การอ่านอย่างมีวิจารณญาณเป็นการอ่านที่ผู้อ่านต้องใช้ความคิด วิเคราะห์ใคร่ครวญและประเมินได้ว่า ความรู้นั้นได้มาหลายทาง
การอ่าน นับเป็นทางหนึ่งของการแสวงหาความรู้ และการอ่านเป็นทักษะพื้นฐานที่สำคัญในการเรียนรู้ไม่ว่านักเรียนจะเรียนวิชาใดจะต้องอาศัยทักษะการอ่านเสมอ ถ้ามีทักษะการอ่านดีแล้ว การเรียนในวิชาอื่นๆ ก็ย่อมจะบังเกิดผลรวดเร็ว
การอ่านแบบ SQ3R นี้เริ่มโดยฟรานซิส พี โรบินสัน ซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านการอ่านที่มหาวิทยาลัยโอไฮโอ
ได้ศึกษาเทคนิคการอ่าน และแนะนำวิธีการอ่านให้กับนักศึกษาจนประสบผลสำเร็จเป็นเวลานาน จากนั้นสรุปออกมาเป็นสูตร หรือวิธีการอ่านสั้นๆ เพื่อให้จำง่าย คือ Survey Q3R หรือ SQ3R มี 5 ขั้นตอน สรุปได้ดังนี้
1. Survey (S) = ขั้นสำรวจ หมายถึง การสำรวจหนังสือ ดูชื่อผู้แต่ง คำนำ เพื่อดูจุดมุ่งหมาย และแนวคิดของผู้แต่ง สำรวจสารบัญ ดัชนี อภิธานศัพท์ ภาคผนวก บทสรุป แบบฝึกหัด เพื่อตรวจสอบสาระที่ปรากฏอยู่ในหนังสือทุกๆที่ และอ่านสำรวจเนื้อเรื่องทั้งเล่มอย่างรวดเร็ว
- Question (Q) = ขั้นตั้งคำถาม หลังจากอ่านสำรวจเสร็จแล้งตั้งคำถาม ถามตนเองว่าสิ่งที่ต้องการทราบคืออะไร และตั้งคำถามจากเนื้อเรื่องที่อ่านตามลำดับหัวข้อเรื่อง ในแต่ละย่อหน้า
- Read (R1) = ขั้นอ่านอย่างรอบคอบ เป็นการอ่านอย่างละเอียดรอบคอบเพื่อจับใจความสำคัญในแต่ละย่อหน้า ขีดเส้นใต้เฉพาะส่วนที่สำคัญ ให้ความสนใจคำ วลี หรือประโยคที่พิมพ์ตัวเอน หรือตัวหนา การอ่านในขั้นนี้อ่านเพื่อตอบคำถามที่ผู้อ่านตั้งไว้
- Recite (R2) = ขั้นจดจำ เมื่อเข้าใจคำตอบ และเนื้อเรื่องจากการอ่านแล้ว ควรพยายามจดจำข้อความที่สำคัญ โดยการจดบันทึกย่อหรือขีดเส้นใต้เพื่อเตือนความจำของตนเอง และพยายามถามตนเองว่าจากการอ่านครั้งนี้ได้ความคิดอะไรใหม่ๆ บ้างทดสอบความจำโดยการปิดหน้ากระดาษแล้วดูบันทึกที่เขียนไว้ว่าจำได้หรือไม่ ถ้าตอบไม่ได้ให้ทบทวนคำถาม คำตอบ และท่องจำจากความเข้าใจ
- Review (R3) = ขั้นทบทวนเป็นการทบทวนเรื่องราวทั้งหมดจากการอ่านบันทึกย่อ และทำบันทึกย่อจากความจำว่าถูกต้องและจำได้หรือไม่ ทบทวนจุดสำคัญใหญ่ๆ และจุดสำคัญรองลงมาอีกครั้งหนึ่ง การอ่านแบบแบบ SQ3R เป็นการอ่านวิธีหนึ่งที่สามารถพัฒนาศักยภาพของผู้อ่านให้สูงขึ้นจนถึงขั้นอ่านได้อย่างมีวิจารณญาณ
ข้อมูล : เอมอร เนียมน้อย. (2551). พัฒนาการอ่านอย่างมีวิจารณญาณด้วยวิธี SQ3R. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.