มาตรฐานเว็บไซต์ภาครัฐ (Government Web Site Standard)
ช่วงต้นปีที่ผ่านมา ได้มีโอกาสได้ศึกษามาตรฐานเว็บไซต์ภาครัฐ (Government Web Site Standard) ซึ่งจัดทำโดย สำนักงานรัฐบาลอิเล็กทรอนิคส์ (องค์การมหาชน) เพื่อเป็นมาตรฐานให้หน่วยงานภาครัฐนําไปพัฒนาระบบการให้บริการผ่านเว็บไซต์ของภาครัฐ
ในส่วนของหอสมุดฯ ในฐานะที่เป็นหน่วยงานภาครัฐเช่นกัน ก็อาจนำเอามาตรฐานหลักๆ มาใช้เพื่อพัฒนากับเว็บไซต์ของหอสมุดฯ ได้ ซึ่งมีรายละเอียดของมาตรฐานเว็บไซต์ภาครัฐ มีข้อมูลพอสรุปได้ว่า…..
มาตรฐานเว็บไซต์ภาครัฐ หรือ Government Web Site Standard เป็นมาตรฐานสำหรับเว็บไซต์หน่วยงานภาครัฐ เพื่อให้เว็บไซต์ภาครัฐของประเทศไทยมีมาตรฐานเดียวกันและเป็นมาตรฐานสากล โดยมาตรฐานเว็บไซต์จะกล่าวถึงเนื้อหาเว็บไซต์รัฐ (Government Website Contents) การบูรณาการเชื่อมโยงข้อมูลระหว่างหน่วยงานภาครัฐ (Government Data Exchange) การรักษาความมั่นคงปลอดภัยสารสนเทศ (Information Security) คุณลักษณะที่ควรมี (Recommended Features) และระดับการพัฒนาการให้บริการของเว็บไซต์ภาครัฐ (Phrases of development)
1) เนื้อหาเว็บไซต์ภาครัฐ (Government Website Contents)
เนื้อหาของเว็บไซต์ควรมีการเผยแพร่ผ่านเว็บไซต์ภาครัฐ เพื่อให้บริการกับประชาชน ธุรกิจเอกชน ตลอดจนหน่วยงานภาครัฐ โดยแบ่งออกเป็น 3 ส่วนคือ ข้อมูลพื้นฐาน เพื่อเผยแพร่ข้อมูล ตลอดจนบริการของหน่วยงาน การสร้างปฏิสัมพันธ์กับผู้ใช้บริการ และการให้บริการในรูปแบบอิเล็กทรอนิคส์ (e-Service)
2) การบูรณาการเชื่อมโยงข้อมูลระหว่างหน่วยงานภาครัฐ (Government Data Exchange)
เพื่อนําไปสู่การสร้างระบบธุรกรรมอิเล็กทรอนิกสที่สามารถให้บริการร่วมแบบเบ็ดเสร็จ ณ จุดเดียวกัน (One-stop-service) ประกอบด้วย การมีแอพพลิเคชั่นที่เรียกใช้บริการจากแอพพลิเคชั่นของหน่วยงานอื่นๆ มีแอพพลิเคชั่นให้บริการกับแอพพลิเคชั่นภายในหน่วยงาน มีแอพพลิเคชั่นให้บริการกับแอพพลิเคชั่นของหน่วยงานอื่นๆ และการใช้บริการระบบอิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ ควรมีความสามารถในการล็อกอินเข้าสู่ระบบ โดยใช้ Username, Password เพียงครั้งเดียว (Single sign-on)
3) การรักษาความมั่นคงปลอดภัยสารสนเทศ (Information Security)
การให้บริการผ่านเว็บไซต์ภาครัฐนั้น จําเป็นจะต้องมีการรักษาความมั่นคงปลอดภัยสารสนเทศ เพื่อป้องกันมิให้เว็บไซต์ถูกคุกคามจากผู้ไม่หวังดี หรือผู้ที่ไม่มีสิทธิ์ในการเข้าถึงข้อมูล และเป็นการสร้างความมั่นใจให้กับผู้ใช้บริการเว็บไซต์ ตลอดจนการสร้างเว็บไซต์ให้เปนที่น่าเชื่อถือ และมีความมั่นคงปลอดภัยในการเข้ามาใช้งาน เช่น มีการเข้ารหัสข้อมูล (Encryption) เพื่อเพิ่มความปลอดภัยในการสื่อสารหรือส่งข้อมูลผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต เป็นต้น
4) คุณลักษณะที่ควรมี (Recommended Features)
คุณลักษณะที่ควรมี เช่น
- การแสดงผล อย่างน้อย 2 ภาษา
- การตั้งชื่อไฟล์และไดเร็คทอรี่ ควรตั้งชื่อให้สื่อความหมาย สั้นกระชับ เพื่อให้ Search engine ให้ค่าความสำคัญของเว็บไซต์สูงสุดหากพบว่าชื่อไฟล์และไดเร็คทอรี่โดยตรง
- ส่วนล่างของเว็บไซต์ (Page Footer) ซึ่งทุกๆ หน้าควรจะแสดงข้อมูลต่างๆ ในส่วนล่างของเว็บไซต์ เช่น ข้อมูลติดต่อหน่วยงาน คำสงวนลิขสิทธิ์ (Copyright) การประกาศนโยบายเว็บไซต์ เป็นต้น
- เส้นเชื่อม (Link) ต้องมีความพร้อมใช้เสมอ
- ข้อกำหนดตามมาตรฐาน ซึ่งเว็บไซต์ควรสอดคล้องกับข้อกำหนดขององค์การมาตรฐาน เวิลด์ ไวด์ เว็บ (World Wide Web Consortium: W3C) คณะริเริ่มดำเนินการทำให้เว็บเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้ (Web Accessibility Initiative: WAI) ตามข้อกำหนดการทำให้เนื้อหาเว็บสามารถเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้ รุ่น 2.0 (Web Content Accessibility Guidelines 2.0 : WCAG 2.0) ในเกณฑ์ความสำเร็จ ระดับ เอ (A)
5) ระดับการพัฒนาการให้บริการของเว็บไซต์ภาครัฐ (Phrases of development)
การกําหนดมาตรฐานเว็บไซต์ภาครัฐ ได้กําหนดระดับการพัฒนาการให้บริการของเว็บไซต์ภาครัฐ ไว้ 4 ระดับ ซึ่งสอดคล้องกับระดับการให้บริการออนไลน์ (Online Service) ขององค์การสหประชาชาติ (UN) ได้แก่
- Emerging Information Services เป็นระดับของเว็บไซต์ที่ให้บริการเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารแก่ประชาชน ในรูปแบบออนไลน์ โดยที่ข้อมูลข่าวสารเหล่านั้นต้องมีความถูกต้อง มีคุณค่าต่อการใช้งาน และทันสมัย
- Enhance Information Services เป็นระดับของเว็บไซต์ที่สามารถสร้างปฏิสัมพันธ์กับประชาชน โดยจะเป็นการสื่อสารแบบทางเดียวหรือสองทางแบบง่ายๆ ระหว่างภาครัฐกับประชาชน
- Transaction Information Services เป็นระดับของเว็บไซต์ที่สามารถดําเนินธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ได้โดยสมบูรณ์ในตัวเอง
- Connected Information Services เปนระดับของเว็บไซต์ที่มีการบูรณาการแนวราบของงานบริการ (Collaboration) ระหว่างเว็บไซต์ของหน่วยงานภาครัฐ เพื่อพัฒนาระบบให้มีหน้าต่างเดียวเบ็ดเสร็จ (Single Window)
นอกจากนี้ยังมีเรื่องของการประกาศนโยบายเว็บไซต์ การคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล และนโยบายการรักษาความมั่นคงปลอดภัยเว็บไซต์ แนวทางการพัฒนาเว็บที่ทุกคนเข้าถึงได้ และการการตรวจประเมินเนื้อหาเว็บไซต์ที่ทุกคนเข้าถึงได้ ซึ่งจะได้มาเล่าให้ฟังในโอกาสต่อไป