รู้จักอุปกรณ์โสตฯในห้องประชุม (ตอนที่ 5 ลำโพง Speaker)  
          เป็นที่รู้กันมานานตั้งแต่สมัยเรียนแล้วนะครับว่า หลักการทำงานของลำโพงก็คือ เปลี่ยนพลังงานที่อยู่ในรูปแบบสัญญาณไฟฟ้าให้เป็นสัญญาณเสียง จะตรงกันข้ามกับไมโครโฟนก็คือ ไมโครโฟนจะเปลี่ยนพลังงานที่อยู่ในรูปแบบของเสียง ให้กลายเป็นสัญญาณไฟฟ้า
           ในห้องประชุมของเรามีตู้ลำโพงประจำการอยู่ จำนวน 2 คู่ (4 ตู้) เป็นตู้ลำโพงแบบยึดติดผนัง ยี่ห้อ BOSE รุ่น 251  สามารถติดตั้งได้ทั้งภายในและภายนอกตัวอาคาร ตัวตู้มีขนาด กว้าง 5.75 นิ้ว x ยาว 8 นิ้ว x สูง 13.5 นิ้ว ภายในตู้ลำโพงประกอบด้วยลำโพง จำนวน 3 ตัว คือลำโพงวูฟเฟอร์ (เสียงต่ำหรือเสียงทุ้ม) ขนาด 5 .25 นิ้ว จำนวน 1 ตัว (ซ่อนอยู่ภายในตัวตู้มองไม่เห็น) และลำโพงเสียงกลาง – เสียงแหลมรวมอยู่ในตัวเดียวกัน ขนาด 2.5 นิ้ว จำนวน 2 ตัว (สามารถมองเห็นได้จากทางด้านหน้าของตู้ลำโพง)

          เพื่่อนๆเคยสังเกตุไหม!.. ทำไมตู้ลำโพงที่ขายกันตามท้องตลาด ถึงขายกันเป็นคู่ ( 1 คู่ = 2 ตู้ ) หรือลำโพงที่แถมมากับเครื่องคอมพิวเตอร์ทำไมถึงให้มา 2 ตู้  จะขออธิบายแบบสั้นๆนะครับ ระบบเสียงที่เรานิยมใช้กันเป็นส่วนใหญ่มี 2 ระบบคือ ระบบ MONO กับระบบ STEREO

         ระบบเสียง MONO  คือระบบเสียงที่มีช่องเสียง (channel) เพียงช่องเดียว สำหรับการฟังระบบเสียง Mono จะใช้ตู้ลำโพงเพียงตัวเดียว เสียงก็จะออกมาครบหมด ทั้งเสียงนักร้องและเสียงดนตรี (หรือจะมีมากกว่า 1 ตู้ก็ได้ แต่ทุกตู้จะให้เสียงเหมีอนกัน) งานที่ใช้เครื่องเสียงระบบนี้ก็คือ งานประกาศ เสียงตามสาย

         ระบบเสียง STEREO คือระบบเสียงที่มีช่องเสียง (channel) 2 ช่อง สำหรับการฟัง จะต้องใช้ตู้ลำโพง 1คู๋ หรือ 2 ตู้ (ซ้าย-ฃวา) เสียงถึงจะออกมาครบสมบูรณ์ ในระบบนี้ตู็ลำโพงแต่ละตู้ จะให้เสียงที่แตกต่างกันทำให้เกิดมิติของเสียง การที่เราจะฟังเสียงให้ได้มิติ เราจะต้องอยู่กึ่งกลางระหว่างตู้ลำโพงทั้ง 2  และมีระยะห่างจากตู้พอสมควร ถึงจะได้มิติของเสียงที่ดี

         ระบบ STEREO นี้มีมานานมากแล้วครับ จนถึงปัจจุบันนี้บางคนไม่มีความรู้สึกอะไรกับมัน ไม่ได้สนใจในมิติเสียงของมัน ฟันมันเป็นแบบระบบ MONO ไปหมด  ผมมีวิธีการทดสอบว่าระบบ STEREO มีมิติเสียงที่แตกต่างกับระบบ MONO อย่างไร ก็คือหาหูฟังที่เป็นหูฟังสเตอริโอ นำมาเสียบกับช่องต่อลำโพงของเครื่องคอมพิวเตอร์ (เครื่องคอมฯส่วนมากจะมีเสียงเป็นระบบสเตอริโอ) เปิดเพลงที่เราชอบแล้วก็ฟังดู ถ้าฟังแล้วไม่รู้สึกอะไร ก็ให้สังเกตุว่าเสียงที่หูฟังทั้ง 2 ข้างจะดังแตกต่างกัน ทำให้เกิดเป็นมิติของเสียง ส่วนระบบ MONO ถ้าใครปรับที่เครื่องคอมฯได้ก็ลองปรับดูแล้วฟังเปรียบเทียบ ระบบโมโนเสียงที่ได้ยินทั้ง 2 ข้างจะดังเหมือนกันเท่ากัน ทำให้เราฟังแล้วเหมือนกับว่าเสียงเพลงมันดังอยู่ตรงกลางระหว่างหูทั้ง 2 ข้าง

รูป ตู้ลำโพง BOSE รุ่น 251

รูป ภายในตู้ลำโพงจะบอกตำแหน่งที่อยู่ของตัวลำโพงทั้ง 3 ตัว

 ตู้ลำโพงที่ติดตั้งอยู่ในห้องประชุมฝั่งที่อยู่ด้านซ้ายของห้อง การติดตั้งต้องคำนึงถึงระบบเสียง และความสวยงาม

           ตู้ลำโพงถูกติดตั้งอยู่บนคานที่พาดผ่ากลางห้องประชุม ซึ่งแบ่งพื้นที่ออกเป็น 2 ส่วน ขนาดใกล้เคียงกัน จึงได้ทำการติดตั้งตู้ลำโพง 2 คู่ ไว้ทางด้านซ้าย และด้านขวาของห้องประชุม โดยหันหน้าตู้มาทางหลังห้อง 2 ตู้ เพื่อเน้นให้เสียงกระจายได้ทั่วห้องเท่าๆกัน ส่วนอีก 2 ตู้ หันหน้าไปทางหน้าห้อง เพื่อลดการสะท้อนเสียงของผู้พูด และให้ผู้พูดได้ยินเสียงของตนเองจากลำโพง (ทำให้ผู้พูดสามารถกำหนดความดังเสียงพูดของตนเองให้พอดีได้) แต่มีข้อเสียอยู่บ้างคือ ถ้าผู้พูดเดินถือไมค์มาใกล้ หน้าตู้มากไปจะทำให้เกิดเสียงหอนได้ เท่าที่ผมได้ลองทดสอบแล้วพอแก้ไขได้ครับ โดยการปรับเครื่องขยายเสียงให้พอดี และใช้ไมค์ที่มีคุณภาพปานกลางไปถึงดี