วิธีทำนาเกลือและประโยชน์ของเกลือ
ขึ้นชื่อว่า “เกลือ” คือ เค็มแต่ดี มีแต่เค็มไม่มีหวาน จึงมีพังเพย “พึงรักษาความดีไว้ดุจเกลือรักษาความเค็ม” จะเค็มจะหวานไม่สำคัญอยู่ที่ความคงทน สถานที่ที่จะพาไปชมวิถีชีวิต คือตำบลหนึ่งของอำเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี อยู่ห่างจากตัวอำเภอประมาณ 29 กิโลเมตร ลักษณะพื้นที่ เป็นหาดทรายขาวยื่นไปในทะเล มีผักเบี้ยขึ้นเป็นจำนวนมาก ชาวบ้านเรียกบริเวณนี้ว่า “แหลมผักเบี้ย” ชาวบ้านส่วนใหญ่ทำการประมง รองลงมาคือทำนาเกลือและเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ
ตลอดเส้นทางจากคลองโคลนถึงแหลมผักเบี้ย จะพบกับนาเกลือจำนวนมากมาย การทำนาเกลือ เพชรบุรีนับเป็นแหล่งผลิตเกลือสมุทรที่สำคัญ และถือว่าเกลือจากเพชรบุรีดีที่สุดจากจำนวน 4 แห่งของเมืองไทย การทำเกลือสมุทรเป็นอาชีพที่สำคัญอาชีพหนึ่งของชาวอำเภอบ้านแหลม นักท่องเที่ยวจะได้ชมการทำนาเกลือ พร้อมทั้งสัมผัสและรับรู้วิถีชีวิตของชาวนาเกลือตั้งแต่ช่วงเวลาเดือนธันวาคมถึงเดือนพฤษภาคมของทุกปี
การทำนาเกลือสมุทรเป็นวิถีชีวิตสืบต่อมานับเป็นร้อยปี แสดงถึงภูมิปัญญาความรู้ถ่ายทอดจากประสบการณ์ การสังเกตและการพึ่งพาอาศัยธรรมชาติ ลักษณะของพื้นที่ทำนาต้องเป็นที่ราบดินเหนียวอุ้มน้ำได้ดี พื้นที่มีความลาดชัน โดยปัจจัยสำคัญในการผลิตเกลือสมุทร คือน้ำทะเล กระแสลมและแสงแดด ซึ่งชาวนาเกลือสามารถทำนาเกลือได้เฉพาะในช่วงปลอดฝนหรือช่วงเดือนพฤศจิกายน ถึงเดือนพฤษภาคมของทุกปี
วิธีการทำนาเกลือ ต้องอาศัยน้ำทะเลจากคลองธรรมชาติที่น้ำเค็มไหลเข้ามาขังไว้ เรียกว่าวังน้ำหรือนาขัง น้ำทะเลที่ขังไว้ชาวนาเกลือเรียกว่า น้ำอ่อน ชาวนาจะปล่อยน้ำอ่อนตามช่องน้ำไหลระหว่างนา จากวังน้ำเข้าสู่นาตาก เพื่อทำหน้าที่ดักสิ่งสกปรกและตะกอนให้ตกลงมานานี้ก่อน จากนั้นปล่อยน้ำเค็มไปยัง นาเชื้อ เพื่อให้เกลือจืดตกผลึก และขังน้ำไว้จนกว่าระดับความเค็มจะเพิ่มเป็น 20-24 ดีกรี ซึ่งสังเกตได้จากสีบนขอบนา เมื่อมีสีส้มก็ถือว่าใช้ได้ เมื่อน้ำเค็มได้ที่ชาวนาเกลือสมุทรจะไขน้ำจากนาเชื้อเข้าสู่นาปลง ใช้เวลาประมาณ 15-20 วัน น้ำทะเลถึงจุดอิ่มตัวเกลือจะตกผลึก เมื่อเกลือตกผลึกหนาประมาณ 1 นิ้ว ชาวนาเกลือจะดึงน้ำเค็มออกไปเก็บยังนาเชื้อ แล้วใช้ลูกกลิ้ง ไถไปไถมาให้เกลือแตกเป็นเม็ด จากนั้นใช้ที่คราดดึงเกลือมารวมกัน ทำเป็นกองๆ เพื่อสะดวกต่อการเก็บเม็ดเกลือใส่หาบขนย้ายไปเก็บไว้ในยุ้งฉาง รอการจำหน่ายต่อไป
ประโชน์ของเกลือมีมากมาย เช่น ใช้ในทางการแพทย์ ใช้ประกอบและถนอมอาหาร ใช้เป็นยารักษาโรค ใช้เพื่อความสวยงาม ใช้ถนอมสีเสื้อผ้า ใช้กับเครื่องประดับ และอื่นๆอีกมายมายที่ไม่สามารถบรรยายให้หมดได้
ของทุกสิ่งทุกอย่างในโลกนี้มีประโยชน์ก็ต้องมีโทษเป็นของคู่กัน ถ้าใช้มากเกินไปย่อมเกิดโทษ ของทุกอย่างมีคุณอนันต์ถ้ามากเกินไปย่อมเกิดโทษมหันต์ เกลือมีแต่รสเค็มอย่างเดียวเพียงแต่ว่าเค็มน้อยหรือเค็มมาก แต่ขึ้นชื่อว่า “เกลือ” ก็ต้อง “เค็ม” แล้วเพื่อนๆพี่ๆน้องๆ ชาวหอสมุดฯ มีพฤติกรรมการบริโภคความเค็มกันในระดับไหนคะ? อย่าลืมไปวัดค่าความเค็มกันบ้างนะคะ เพราะหากมากเกินไปอาจตามมาด้วยโรคภัยไข้เจ็บนะคะ
2 thoughts on “วิธีทำนาเกลือและประโยชน์ของเกลือ”
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.
สมัยเรียนมัธยมแปลงนาเกลืออยู่ข้างโรงเรียนเลย เห็นวิถีชีวิตคนทำนาเกลือที่ต้องอาศัยธรรมชาติ แดดออกเกลือจะตกผลึกได้ผลดีแต่ลำบากคนหาบ ฝนตกไม่ดีเกลือจะละลายต้องรีบขนเข้ายุ้ง
พี่หนาม ตอนที่2 ลงรูปคนหาบเกลือนะ เพราะเคยเห็นแต่เกลือที่เป็นกอง ๆ ยังไม่เคยเห็นภาพคนหาบเกลือ มีคนเคยเล่าว่า สวยมาก เขาจะเดินกันเป็นแถว ๆ …