ในอดีตกาลยังมีพระราชาพระองค์หนึ่งทรงพระนามว่า ปิยธรรมิกราช ครองกรุงเทพบุรีรัตน์ วันหนึ่งพระองค์เสด็จประพาสชนบทพร้อมด้วยข้าราชบริพารและเหล่าเสนา พระองค์ได้พบชายคนหนึ่งกำลังตัดฟืนอยู่ในป่า จึงให้ทหารไปเรียกตัวมาตรัสถามสารทุกข์ตามหลักของนักปกครอง ชายตัดฟืนทูลว่า มีความเป็นอยู่สุขสบายตามอัตภาพ เงินทองที่หามาได้นั้น ตนแบ่งออกเป็น ๕ ส่วน ดังนี้
ส่วนที่ ๑ นำไปฝังดิน
ส่วนที่ ๒ นำไปใช้หนี้
ส่วนที่ ๓ นำไปให้ยืม
ส่วนที่ ๔ นำไปทิ้งน้ำ
ส่วนที่ ๕ นำไปมอบให้ศัตรู
พระราชาเห็นเป็นปริศนา จึงตรัสให้ชายตัดฟืนอธิบาย ชายตัดฟืนทูลว่า
ที่นำไปฝังดิน หมายความว่า นำไปทำบุญให้ทาน เผื่อผลบุญจะงอกเงยส่งผลในวันข้างหน้า
ที่นำไปใช้หนี้ หมายถึง การไปเลี้ยงดูบิดามารดาเป็นการตอบแทนบุญคุณที่ท่านเลี้ยงเรามา เราเป็นหนี้บุญคุณท่าน
ที่นำไปให้ยืม หมายถึง การนำไปใช้จ่ายในการเลี้ยงดูบุตรธิดาให้เจริญเติบโต ในวันข้างหน้า เขาจะตอบแทนในยามแก่ชรา
ที่นำไปทิ้งน้ำ หมายถึง การนำไปเที่ยวเตร่ สำมะเลเทเมา และเล่นหวย ฃึ่งหาประโยชน์อันใดมิได้ เหมือนนำเงินไปทิ้งน้ำ
และที่นำไปให้ศตรูนั้น คือการนำไปมอบให้ภรรยา พระราชาตรัสชมเชยในสติปัญญา และปริศนาของชายตัดฟืนทั้ง ๔ ข้อ ส่วนข้อที่ ๕ นั้นพระองค์คัดค้านที่เอาภรรยาไปเปรียบเทียบกับศัตรู ไม่ใช่สิ่งที่ถูกต้อง พร้อมสั่งกำชับมิให้บอกแก่ใครอีก แล้วพระราชทานเงินให้ชายตัดฟืนไป  เมื่อกลับถึงบ้านก็นำเงินที่ได้มาอวดภรรยา และบอกว่าได้รับพระราชทานจากพระราชา
ต่อมาไม่นานพระราชาให้ติดประกาศ ปริศนา ๕ ประการ ไว้ที่กำแพงเมือง พร้อมประกาศว่า ผู้ใดสามารถแก้ปริศนาได้จะให้รางวัลเป็น ทองคำโตเท่าแตงโม
ชายตัดฟืนและภรรยาได้นำฟืนไปขายในเมือง พอทราบเรื่องการทายปริศนา ภรรยานึกอยากได้ทองคำโตเท่าแตงโมเป็นรางวัล พยายามอ้อนวอนขอให้สามีบอกคำเฉลยปริศนา ฃายตัดฟืนรับคำกับพระราชาไว้จึงไม่ยอมบอกทำอย่างไรก็ไม่บอก แต่ภรรยาก็คิดอุบายได้ แสร้งเอาอกเอาใจถามคำเฉลยปริศนาโดยบอกว่าอยากรู้ไว้เท่านั้นเอง ไม่คิดจะเข้าไปรับรางวัลในเมืองหลวงแต่อย่างใด ชายตัดฟืนหลงกล ยอมบอกคำเฉลย ภรรยาชายตัดฟืนดีอกดีใจ ครั้นวันรุ่งขึ้นพอสามีไปตัดฟืนในป่าแล้วนางก็รีบเข้าวังไปทูลคำเฉลยปริศนาได้ถูกต้องทุกประการ พระราชาจึงพระราชทานทองคำโตเท่าแตงโมให้เป็นรางวัล พร้อมสั่งทหารให้แอบติดตามนาง เมื่อทหารกลับมาทูลรายงานว่านางเป็นภรรยาชายตัดฟืน พระราชาทรงพิโรธ สั่งให้เอาตัวชายตัดฟืนมาสอบถามว่าเหตูไฉนรับปากแล้วไม่ทำตามสัญญา
ฃายตัดฟืนทูลว่า ตนไม่อาจทนอ้อนวอนได้ไม่นึกว่านางจะหักหลังแอบมาทายปริศนา นี้แหละข้าพระองค์จึงทูล ข้อ๕ ว่าได้นำเงินไปมอบศัตรู พระราชาตรองดูก็เห็นจริง และไม่เอาโทษแล้วให้ทหารปล่อยตัวพร้อมพระราชทานรางวัลให้
นับแต่นั้นมาครอบครัวนี้ก็มีความสุขสบาย ด้วยเหตุจากปริศนา ๕ ประการ
จาก วารสารพุทธธรรม  56.327 (2552)
อ่านแล้วได้คติสอนใจเรื่องการใช้เงินข้อ 1-3 ข้อ 4 ควรทำหรือไม่ทำตัดสินใจกันเองครับ ส่วนข้อ 5 ก็พิจารณาไตร่ตรองดูตามความเหมาะสมครับท่าน