เนื่องจากได้รับโจทย์คำถามจากหัวหน้าฝ่ายวิเคราะห์ฯ อีกแล้ว เรื่องการลงรายการหนังสือที่มีชื่อผู้เรียบเรียง ว่า หลักการลงรายการนั้นเค้าลงกันเช่นไร ถึงจะถูกต้อง
ส่วนตัวเรานั้น มีอยู่วันหนึ่งได้ตรวจการลงรายการหนังสือภาษาไทยเล่มหนึ่งพอดิบพอดี ซึ่งมีชื่อผู้แต่ง และมีชื่อผู้เรียบเรียง อยู่ในเล่มทำให้ต้องพิจารณาว่า ควรลงชื่อใดเป็นรายการหลักดี 🙄
และทำให้นึกถึงหนังสือประเภทหนึ่งที่ เป็นหนังสือชีวประวัติของผู้มีชื่อเสียง หรือเรื่องราวความสำเร็จของบุคคลนั้น ซึ่งการเขียนเป็นหนังสือหนึ่งเล่มนั้น บุคคลประเภทนี้จะใช้นักเขียนที่เรียกว่า “Ghost Writer” เป็นผู้เขียนแทน 😎
ก็เลยเป็นโจทย์ที่หัวหน้าฝ่ายให้ไปหาคำตอบอีกแล้ว ถึงการลงรายการระหว่าง ghost writer กับ compiler ว่าเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร และความหมายของ ghost writer กับ compiler นั้นคืออะไร 😆
จากการค้นได้คำตอบที่พอจะสรุปความได้ดังนี้ (อาจแปลสรุปได้ไม่ค่อยดีเนื่องมาจากว่าแหล่งอ้างอิงเป็นภาษาอังกฤษเสียส่วนใหญ่) 😕
จาก The AACR2 Glossary ได้ให้ความหมายหรือนิยามของคำว่า “compiler” ดังนี้ (http://smu.edu/cul/cip/docs/GEN/glossary.htm#c)
“1. ผู้ที่ผลิตหรือรวบรวม โดยการเลือกสรรผลงานต่างๆ ของบุคคลหรือหน่วยงาน จากหลายคน หลายองค์กรเข้าไว้ด้วย
2. ผู้ที่คัดเลือกหรือรวบรวมผลงานต่างๆ จากบุคคลใดบุคคลหนึ่ง หรือองค์กรใดองค์กรหนึ่ง เข้าไว้ด้วยกัน”
และ ODLIS (Online Dictionary for Library and Information Science) ค้นได้จาก http://www.abc-clio.com/ODLIS/odlis_c.aspx ได้ให้ความหมายของคำว่า “compiler” ดังนี้
ผู้รวบรวม หรือ ผู้เรียบเรียง คือ ผู้ที่คัดเลือก และ รวบรวมเนื้อหาจากงานเขียนของบุคคลหรือหน่วยงานต่างๆ หรืองานต่างๆ ของคนเพียงคนเดียวหรือหน่วยงานเดียว โดยไม่ต้องมีการเปลี่ยนแปลงหรือการบรรณาธิการ ของข้อความเดิมของเอกสาร ซึ่งเป็นการจัดเก็บ หรือ รวบรวม หรือที่เรียกว่า สะสม และชื่อของผู้เรียบเรียงจะแสดงไว้ในแหล่งที่มาหลักของข้อมูลหรือที่หน้าปกใน และในเขตข้อมูลที่แสดงความรับผิดชอบของการบันทึกรายการบรรณานุกรมของห้องสมุด เปรียบเทียบได้กับบรรณาธิการ
อย่างไรก็ตาม AACR2 ได้อธิบายไว้อย่างชัดเจนในกฎ 21.30D1 ว่า
“การทำรายการเพิ่มของรายการผู้รับผิดชอบที่เป็นบรรณาธิการหรือผู้เรียบเรียงสำหรับสิ่งพิมพ์ต่อเนื่องและทรัพยากรสารสนเทศ ต้องทำรายการเพิ่มให้ หากเมื่อพิจารณาแล้วว่ารายการนั้นสำคัญ” 😉
ในส่วนของ “ghost writer” ODLIS (Online Dictionary for Library and Information Science) ค้นได้จาก http://www.abc-clio.com/ODLIS/odlis_g.aspx ได้อธิบายไว้ดังนี้
นักเขียนผี หรือ ghost writer คือ คนที่เขียนหรือเตรียมงานในนามของคนที่อาจจะมีชื่อเสียง แต่จะไม่เขียนเป็นอาชีพ ดังตัวอย่างเช่นอัตชีวประวัติ และบันทึกความทรงจำ ที่มักจะเขียนในลักษณะนี้ แม้ว่านักเขียนผีตามปกติจะได้รับค่าชดเชยหรือค่าจ้างสำหรับการทำงานนั้นๆ แม้บางครั้งจะแบ่งจากค่าลิขสิทธิ์ แต่ชื่อของนักเขียนอาจจะปรากฎ หรืออาจไม่ได้ปรากฎอยู่ในฐานะผู้เขียนร่วมในหน้าปกก็ได้ 😡
นอกจากนี้ยังพบการถาม-ตอบข้อสงสัยในการลงรายการทางบรรณานุกรมเรื่อง การลงรายการเกี่ยวกับนักเขียนผี หรือ ghost writer ที่ อ้างอิงจาก http://comments.gmane.org/gmane.education.libraries.autocat/31012 ดังนี้
เป็นการคำถามจาก cataloger เกี่ยวกับการยอมรับการประพันธ์ของนักเขียนผี ซึ่งตามกฎของ AACR2 ข้อ 1.1F2 อธิบายไว้ว่า “ถ้าความรับผิดชอบไม่ปรากฏเด่นชัดในรายการหรือเนื้อหาของรายการ ให้ใส่ข้อมูลที่เกี่ยวข้องในหมายเหตุ”
ดังนั้นมีตัวอย่าง เช่น หนังสือใด ๆ ที่ถูกเขียนขึ้นโดย “X” แต่มันเป็นที่รู้จักอย่างดีว่า “Y” เป็นผู้เขียน? แม้ว่า ชื่อของ Y” ชื่อจะไม่ปรากฏที่ใดๆ ในรายการหรือบางทีอาจจะปรากฏในกิตติกรรมประกาศ แต่ไม่ได้ระบุว่าเป็นผู้เขียนร่วมเขียน ฯลฯ
และถ้านักเขียนที่แท้จริงไม่ได้เป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลายในงานเขียนชิ้นนั้น แต่ Cataloger รู้และเข้าใจได้ว่า เป็นนักเขียนผี หรือ ghost writer
ตามกฎการลงรายการ ให้ลงรายการโดย การใช้ข้อความหรือโน๊ตแทนคำรับผิดชอบ (ใน Tag 245| c) โดยให้ข้อมูลในรายละเอียดไว้ในหมายเหตุด้วยคำอธิบายว่า “Ghost written by…. หรือ Ghost writer ….
และต้องเพิ่ม Tag 700 สำหรับชื่อนักเขียนผีด้วย ถ้าหากมีการลง Tag 500 หมายเหตุไว้
ดังนั้นบรรณารักษ์ สามารถลงรายการสำหรับ Compiler และ Ghost writer ได้โดย

//