สะพานข้ามคลองเจดีย์บูชา ด้านทิศเหนือของพระปฐมเจดีย์ เดิมสมัยรัชกาลที่ ๕ เป็นเพียงสะพานไม้ เมื่อเข้าสู่สมัยรัชกาล ที่ ๖ พ.ศ.
Author: Narumon Boonyanit
ใน ร.ศ. ๑๓๐ ทรงเห็นว่าเสือป่า มณฑลนครไชยศรี มีผู้สมัครจำนวนพอแก่การเป็นหมู่กองแล้ว เมื่อเสด็จมาประทับ ณ พระราชวังสนามจันทร์ จึงกำหนดให้มีการพระราชทานธงเสือป่า
ใน ร.ศ. ๑๓๐ มีพิธีการเปิดสโมสรเสือป่า โดยวันที่ ๑๓ กันยายน มีพระสงฆ์ มาเจริญพระพุทธมนต์ รุ่งขึ้น
ไม่มีใครเดินทางมาเคารพศพในสุสานอีกแล้ว เช่นเดียวกัน ไม่มีใครพูดถึงความโหดร้ายของการสร้างทางรถไฟ ร่องรอยเวลากลืนกลบทุกสิ่งทุกอย่างให้เงียบงัน อย่าได้รื้อฟื้นมันขึ้นมาอีก ขณะดอกไม้กำลังบานเหนือหลุมศพ บันทึกเรื่องเล่าของคนเฝ้าสุสานอาจไม่มีความจำเป็นใดอีก ขอให้ลืมความโหดร้ายของสงครามเถอะ ผีเสื้อไม่มีทางกลายเป็นเครื่องบินทิ้งระเบิดหรอก เช่นกันสุสานก็ไม่ได้เพิ่มหลุมศพมากไปกว่านี้…
ชาวนครปฐม หรือผู้ที่ผ่านไปมาอาจเคยสังเกตว่าองค์พระปฐมเจดีย์ บริเวณส่วนรอบ ๆ องค์ระฆังมีรูที่ถูกเจาะไว้ ตัวผู้เขียนเองก็เคยสงสัยเช่นกันว่ารูนั้นมีไว้เพื่อการใด มีมาแต่ครั้งใด เมื่อแรกปฏิสังขรณ์ในสมัยรัชกาลที่ 4 หรือเกิดขึ้นภายหลัง
พระปฐมเจดีย์ ชาวบ้านในจังหวัดนครปฐม มักเรียกสั้นๆ ว่า องค์พระ ซึ่งพระเจดีย์องค์เดิมที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 เสด็จธุดงค์มาพบเมื่อยังทรงผนวช โดยทรงเชื่อว่าเป็นเจดีย์แห่งแรกในสยามซึ่งบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ