ประวัติความเป็นมา

ประวัติความเป็นมา

โครงการจัดตั้ง เครือข่ายข้อมูลและสารสนเทศภูมิภาคตะวันตก

แรกจัดตั้งศูนย์ข้อมูลภาคตะวันตก มีฐานะเป็น “โครงการจัดตั้ง เครือข่ายข้อมูลและสารสนเทศภูมิภาคตะวันตก” อัน เป็นโครงการที่เกิดขึ้นเนื่องมาจากการเรียนการสอนสาขาสังคมศาสตร์ ภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ซึ่งเริ่มทำการสอนนับแต่ พ.ศ. ๒๕๑๕ เป็นต้นมา กระทั่งปีการศึกษา ๒๕๑๗ ได้มีการพัฒนาสาขาสังคมศาสตร์ ขึ้นเป็นหมวดวิชาสังคมศาสตร์

พ.ศ. ๒๕๒๖ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.เจตนา นาควัชระ ขณะดำรงตำแหน่งคณบดีคณะอักษรศาสตร์ ได้สนับสนุนให้จัดตั้งภาควิชาสังคมศาสตร์ขึ้น โดยเน้นหนักในสาขาการพัฒนา มีจุดมุ่งหมายสำคัญของหลักสูตร เพื่อประโยชน์ต่อการพัฒนาประเทศ ซึ่งในขณะนั้นการพัฒนาโดยเฉพาะในภาคชนบทไม่ได้รับความสนใจเท่าที่ควร การ ศึกษาในหลักสูตรนี้ระยะแรกจึงมุ่งเน้นให้นักศึกษาออกไปศึกษาเรียนรู้ในภาค สนาม เพื่อศึกษา รวบรวมข้อมูล ตลอดจนสารสนเทศต่างๆ ของชุมชน เพื่อให้ได้มาซึ่งข้อเท็จจริงเกี่ยวกับภูมิภาคนี้ให้มากที่สุด และได้วางแนวทางที่จะนำสิ่งที่ได้มานั้น มาจัดระบบและนำออกบริการแก่ผู้สนใจโดยทั่วไป เพื่อขยายการดำเนินงานด้านข้อมูลสารสนเทศจัดตั้งเป็น “ศูนย์ข้อมูล” ของภูมิภาคขึ้นในลำดับถัดไป

โครงการจัดตั้งศูนย์ข้อมูลภูมิภาคตะวันตก

ความพยายามในการขยายการดำเนินงาน บรรลุเจตนา เมื่อ พ.ศ.๒๕๒๗ โดยภาควิชาสังคมศาสตร์ ได้รับการสนับสนุนด้านงบประมาณจากมูลนิธิเอเชีย จึงเริ่ม “โครงการจัดตั้งศูนย์ข้อมูลภูมิภาคตะวันตก” ขึ้น ในเดือนสิงหาคม ปีนั้น โดยแบ่งการดำเนินการออกเป็น ๒ ส่วน คือ

๑. การเก็บรวบรวมข้อมูล อยู่ในความรับผิดชอบของคณาจารย์ในภาควิชาสังคมศาสตร์ ผู้รับผิดชอบการดำเนินงานตามโครงการจัดตั้งศูนย์ข้อมูลฯ
๒. การจัดระบบและให้บริการ ได้รับความร่วมมือจากหอสมุดพระราชวังสนามจันทร์ ซึ่งในขณะนั้นมีฐานะเป็นแผนกห้องสมุด ทั้งนี้ภาควิชาฯ มีนโยบายที่จะโอนการดำเนินการทั้ง ๒ ส่วน ให้อยู่ในความรับผิดชอบของหอสมุดพระราชวังสนามจันทร์ใน พ.ศ.๒๕๓๐ แต่นโยบายดังกล่าวยังคงมิได้ดำเนินการ กระทั่ง พ.ศ.๒๕๒๙ มหาวิทยาลัยมีนโยบายเห็นชอบให้โอนงานศูนย์ข้อมูลภูมิภาคตะวันตก ไปสังกัดในฝ่ายข้อมูลวิจัยและพัฒนา สถาบันวิจัยและพัฒนา โดยคงงานบริการข้อมูลภูมิภาคตะวันตกไว้ในหอสมุด เพื่อให้ผู้ใช้สามารถเข้าถึงข้อมูลได้สะดวก รวดเร็ว 

การดำเนินงานโครงการจัดตั้งศูนย์ข้อมูลฯ นับแต่ระยะแรกจนปัจจุบัน  มีการปรับเปลี่ยนทั้งในด้านโครงสร้าง นโยบาย มาเป็นระยะๆ ทั้งในส่วนของคณะ มหาวิทยาลัย ตลอดจนด้านบุคลากรผู้มีหน้าที่รับผิดชอบดำเนินการของหอสมุดพระราชวังสนามจันทร์ ซึ่งปัจจุบันการดำเนินงาน “โครงการจัดตั้งศูนย์ข้อมูลภูมิภาคตะวันตก” โอนมาอยู่ในความรับผิดชอบของหอสมุดพระราชวังสนามจันทร์ โดยปรับเปลี่ยนเป็น “ศูนย์ข้อมูลภาคตะวันตก Thai Western Regional Information Center” มีฐานะเป็นงานหนึ่งในสังกัดหอสมุดฯ และยังคงพัฒนางานด้านต่างๆ ภายใต้พันธกิจของห้องสมุดมาอย่างต่อเนื่องจวบจนปัจจุบัน

การจัดเก็บข้อมูลและสารสนเทศในระยะแรกจัดตั้ง ได้วางแนวทางกำหนดไว้ ดังนี้

๑. บรรณานุกรมผลงานต่างๆ เช่น หนังสือ งานวิจัย บทความ โสตทัศนวัสดุ และอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับภูมิภาคตะวันตก
๒. สถิติประจำปี จำแนกตามดัชนีทางสังคม เศรษฐกิจ และการเมือง
๓. ทำเนียบสถานที่ และนักวิชาการในภูมิภาคตะวันตก
๔. ทำเนียบสถาบันการศึกษาระดับอุดมศึกษา พร้อมหลักสูตรและโครงสร้างการบริหาร
๕. ทำเนียบใครเป็นใครในภูมิภาค (Who’s who)
๖. หนังสือพิมพ์ท้องถิ่น และดัชนีข่าวเกี่ยวกับภูมิภาคจากหนังสือพิมพ์รายวัน และวารสารต่างๆ
๗. แผนที่แสดงภาพภูมิศาสตร์ และเส้นทางคมนาคมในภูมิภาค
๘. ข้อมูลเชิงวิชาการเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยว

ที่ตั้ง

ศูนย์ข้อมูลภาคตะวันตก ตั้งอยู่ ณ ชั้น ๒ อาคารหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล

เวลาให้บริการ

วันจันทร์ – วันศุกร์ เวลา ๘.๓๐ – ๑๖.๓๐ น.
วันเสาร์ – วันอาทิตย์ และวันหยุดนักขัตฤกษ์ ปิดให้บริการ (ผู้สนใจสามารถยืมวัสดุการศึกษาได้ โดยติดต่อเจ้าหน้าที่ล่วงเวลา)

ประเภทของทรัพยากร

๑. หนังสือ รายงานการวิจัย รายงานการสัมมนา รายงานการประชุม
๒. วิทยานิพนธ์ ภาคนิพนธ์ รวมทั้งรายงานการศึกษาค้นคว้าที่ได้รับการคัดสรรจากอาจารย์ผู้สอน
๓. หนังสือพิมพ์ และวารสารท้องถิ่น
๔. สิ่งพิมพ์อื่นๆ ที่มีเนื้อหาเกี่ยวข้องกับภูมิภาคตะวันตก ได้แก่ กฤตภาคจากหนังสือพิมพ์ บทความวารสาร จุลสาร จดหมายข่าว
๕. โสตทัศนวัสดุ ได้แก่ แผนที่ รูปภาพ แถบบันทึกเสียง แถบบันทึกภาพ ซีดีรอม
๖. สื่ออิเล็กทรอนิกส์ ได้แก่ E-book E-content นิทรรศการออนไลน์ บทเรียนมัลติมีเดีย ซึ่งศูนย์ข้อมูลฯ ผลิตขึ้น
๗. Web Link ต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง