เทศบาลเมืองนครปฐม ตั้งขึ้นเมื่อไร?

เทศบาลเมืองนครปฐม ประกาศจัดตั้งขึ้นเมื่อ ๗ ธันวาคม ๒๔๗๘
ล่วงเข้าปีที่ ๒ ในรัชกาลที่ ๘ จึงมีพระราชกฤษฎีกา ลงวันที่ ๗ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๔๗๘ จัดตั้งเทศบาลเมืองนครปฐม จังหวัดนครปฐม ประกาศลงในราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๕๒ หน้า ๑๖๖๖ – ๑๖๗๑ วันที่ ๑๐ ธันวาคม ๒๔๗๘ โดยคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์  คือ น.อ. อาทิตย์ ทิพอาภา ร.น. เจ้าพระยายมราช และ พล. อ. เจ้าพระยาพิชเยนทรโยธิน

เขตเทศบาล เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๘ คือ บริเวณใด
พระราชกฤษฎีกามีรายละเอียด กล่าวถึง การจัดเขตชุมชนตำบลที่เป็นที่ตั้งศาลาว่าการจังหวัดนครปฐมตามเขตที่กำหนดขึ้น ให้มีฐานะเป็นเทศบาลเมือง ชื่อว่า “เทศบาลเมืองนครปฐม  จังหวัดนครปฐม”  โดยกำหนดเขตเทศบาล ดังนี้

ด้านเหนือ
ตั้งแต่หลักเขตหมายเลขหนึ่ง ซึ่งห่างจากศูนย์กลางทางรถไฟบริเวณปลายเขตพระราชวังสนามจันทร์ด้านตะวันตก
๑๕๐ เมตร เลียบขนานกับทางรถไฟหลวงไปถึงหลักเขตหมายเลขสอง ซึ่งตั้งห่างจากปากห้วยจรเข้ ๑๕๐ เมตร
และห่างจากหลักเขตหมายเลขหนึ่ง ๔๒๐๕ เมตร

ด้านตะวันออก
จากหลักเขตหมายเลขสอง เป็นเส้นตรงไปทางทิศใต้ ถึงหลักเขตหมายเลขสาม
ซึ่งตั้งบนฝั่งคลองเจดีย์บูชาฟากเหนือ บริเวณที่คลองเจดีย์บูชากับคลองห้วยจรเข้พบกัน
จากหลักเขตหมายเลขสาม เป็นเส้นตรงไปทางทิศใต้ข้ามคลองเจดีย์บูชาจรดฝั่งคลองห้วยจรเข้ฟากตะวันตก
และเลียบฝั่งคลองห้วยจรเข้ไปทางทิศใต้ข้ามถนนเทศา ที่สะพานห้วยจรเข้ ถึงหลักเขตหมายเลขสี่
ซึ่งอยู่ห่างถนนเทศาด้านใต้ ๒๐๐ เมตร

ด้านใต้
จากหลักเขตหมายเลขสี่เป็นเส้นขนานไปกับถนนเทศาด้านใต้ ห่างจากถนนเทศาด้านใต้ ๒๐๐ เมตร
จนถึงหลักเขตหมายเลขห้า ที่มุมตะวันออกฉียงเหนือของกำแพงเรือนจำ
จากหลักเขตหมายเลขห้า หักเป็นมุมฉากไปทิศใต้ ๑๘๐ เมตร เป็นที่ตั้งหลักเขตหมายเลขหก
จากหลักเขตหมายเลขหก เป็นเส้นตรงไปทางทิศตะวันตก ขนานไปกับแนวถนนขวาพระตอนกลาง
ห่างจากขอบถนนขวาพระด้านใต้ ๒๐๐ เมตร ถึงหลักเขตหมายเลขเจ็ด ซึ่งห่างจากหลักเขตหมายเลขหก ๖๒๒ เมตร
จากหลักเขตหมายเลขเจ็ด  เป็นเส้นตรงตั้งฉากไปทางทิศเหนือ ถึงหลักเขตหมายเลขแปด
ซึ่งห่างจากปลายถนนราชวิถีตรงสามแยกขอบถนนด้านใต้ ๑๒๐ เมตร

จากหลักเขตหมายเลขแปด เป็นเส้นขนานกับแนวถนนราชวิถีและห่างจากขอบด้านใต้ของถนนราชวิถี ๑๒๐ เมตร
ถึงหลักเขตหมายเลขเก้า ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันตก และห่างจากหลักเขตหมายเลขแปด ๑๙๒๘ เมตร

ด้านตะวันตก
จากหลักเขตหมายเลขเก้า เป็นเส้นตั้งฉากไปทางทิศเหนือ จรดหลักเขตหมายเลขหนึ่ง (ดูภาพแผนผังท้ายพระราชกฤษฎีกา)

ทั้งนี้ พระราชกฤษฎีกากำหนดว่าหากที่ดิน หรือ โรงเรียน สิ่งปลูกสร้างของผู้ใดล้ำเข้ามาถึงเขตที่กำหนด
แม้เพียงส่วนใดส่วนหนึ่ง ให้นับที่ดินซึ่งติดต่อเป็นผืนเดียวกันนั้น หรือสิ่งปลูกสร้างใดใดนั้นนับอยู่ในเขตเทศบาลเต็มทุกส่วน พร้อมนี้ให้โอนทรัพย์สินและสิทธิ ตลอดจนหน้าที่ของสุขาภิบาลเมืองนครปฐม เป็นของเทศบาลที่จัดตั้งขึ้นใหม่นี้
และให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยมีหน้าที่รักษาการตามพระราชกฤษฎีกา โดยมี พระยานิติศาสตร์ไพศาลย์
รัฐมนตรี เป็นผู้รับสนองพระบรมราชโองการ

ภาพประกาศราชกิจจานุเบกษาฯ และแผนผังท้ายพระราชกฤษฎีกา