Author: Rungtiwa Fridee

          จากการที่ได้ศึกษาเรียนรู้ด้วยตนเองเรื่อง Lean thinking เน้นสร้างคุณค่า และขจัดความสูญเปล่า การกำจัดสิ่งที่ไม่จำเป็นออก นำไปสู่การปฏิบัติเพื่อให้เกิดการพัฒนาแนวทางในการปฏิบัติงาน ได้งานมากขึ้น มีประสิทธิภาพมากขึ้น รวดเร็วขึ้น ใช้คนน้อยลง และที่สำคัญค่าใช้จ่ายน้อยลง จึงได้นำมาใช้กับหนังสือบริจาคต่อให้มีประสิทธิภาพ และเป็นระบบ บรรณารักษ์จะเป็นผู้คัดเลือก/พิจารณาว่าหนังสือเล่มใดบ้างที่สามารถนำเข้าห้องสมุดได้ ก็จะนำไปดำเนินการตามขั้นตอนของหอสมุดฯ  ส่วนหนังสือที่ไม่ถูกคัดเลือกเข้าห้องสมุด บรรณารักษ์จะเป็นผู้พิจารณาว่าจะให้นำหนังสือไปบริจาคต่อสถานที่ ที่ห้องสมุดมีเครือข่ายอยู่ เช่น เรือนจำ สพร. โรงเรียนที่มีหนังสือมาขอรับหนังสือบริจาค และนักศึกษาที่จะไปออกค่ายที่มาขอรับหนังสือบริจาคต่อ หรือนำไป sharing ในโครงการหนังสือเพื่อการแบ่งปันของหอสมุด เป็นต้น ซึ่งหนังสือที่จะนำไปบริจาคต่อ และได้จัดทำรายชื่อ และสถานที่ที่นำไปบริจาคต่อไว้

          การที่เราไม่ใช่บรรณารักษ์ เป็นเพียงเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานได้รับหน้าที่ในการตรวจทานข้อมูลบรรณานุกรมหนังสือ ว่ามีการลงรายการ Tag 505 และ 520 หรือไม่และปลดข้อมูลหนังสือเป็น On shelf เท่านั้นจะไม่เข้าไปแก้ไขรายการบรรณานุกรมหนังสือที่บรรณารักษ์วิเคราะห์หมวดหมู่และทำรายการ ได้ลงรายการบรรณานุกรมไว้ แต่ถ้ามีข้อสังสัย ก็มักจะไปถามบรรณารักษ์ที่วิเคราะห์หมวดหมู่ของหนังสือเล่มนั้น ๆ หรือบรรณารักษ์ที่สามารถอธิบายในข้อสงสัยของเราและอธิบายให้เราฟังได้ ซึ่งตัวดิฉันเองได้ไปสอบถามข้อสงสัยที่ว่า Tag 041 ที่ใส่ |h และที่ไม่ใส่ |h มันแตกต่างกันอย่างไรกับพี่อ๋อ ซึ่งเป็นบรรณารักษ์ชำนาญการด้านการวิเคราะห์หมวดหมู่เป็นอย่างดี พี่อ๋อได้อธิบายให้ฟัง แบบไม่กั๊กวิชา ทำให้เราซึ่งไม่ได้เรียนวิชาบรรณารักษ์สามารถฟังและทำความเข้าใจกับสิ่งที่เราสงสัยได้อย่างเป็นอย่างดี และสามารถนำไปปรับใช้กับงานในหน้าที่ ที่ได้รับมอบหมายได้

              เมื่อ RFID เข้ามามีส่วนร่วมในการปฏิบัติงาน กระบวนงานในการทำงานต้องปรับเปลี่ยนไป การบวนงานจะมากขึ้นหรือน้อยลง ก็ขึ้นอยู่กับสิ่งที่เข้ามาเพิ่มเติมในกระบวนงานของเรา ว่ามีรายละเอียดมากหรือน้อยนั้นเอง ตัวอย่างเช่น งานเตรียมตัวเล่มทรัพยากรสารสนเทศก่อนและหลังออกบริการ ขั้นตอนกระบวนงาน (Flow Chart) เส้นทางการทำงานในงานหลักของงานเตรียมทรัพยากรสารสนเทศก่อนและหลังออกบริการตั้งแต่ต้นจนสิ้นสุดกระบวนการ ของหนังสือ 1 เล่ม โดยมีรายละเอียดดังนี้

21-23 สิงหาคม 2566 มีงานทับแก้ววิชาการ เวทีกลางจะอยู่บริเวณ ลาน Knowledge ข้างหอสมุด มีการจัดกิจกรรมตามคณะวิชาทุกคณะ หรือแม้กระทั่งตามหน่วยงานต่าง ๆ ก็มีการจัดกิจกรรมเพื่อประชาสัมพันธ์หน่วยงานของตัวเอง ฝ่ายหอสมุดพระราชวังสนามจันทร์ก็เข้าร่วมกิจกรรมทุกปี กิจกรรมที่หอสมุดนำเข้าร่วม หนึ่งในกิจกรรมที่หอสมุดทำ คือสมุดทำมือ โดยงานบำรุงรักษาทรัพยากรสารสนเทศห้องสมุด วิทยากรก็คือ คุณสมพร พันธุ์มา คุณอำนาจ เกตุสม คุณพิชิต ผลอุดม คุณดวงธิดา ขวัญเล็ก ซึ่งเป็นการสอนขั้นตอนการทำ  กิจกรรมนี้เป็นที่สนใจ แม้กระทั่งเด็กน้อยคนนี้ เดินไปบอกคุณยายต้อย (ดวงธิดา) ว่าน้องอยากทำบ้างคุณยายบอกว่าต้องทำเองน่ะ น้องบอกว่าน้องอยากทำเอง คุณยายก็เลยสอนให้ทำ ความที่อยากได้ตั้งใจทำจนสำเร็จ ส่วนใหญ่น่าจะเป็นคุณยายทำมากกว่า แต่ก็ยังดีที่คิดจะทำด้วยตนเองก่อน จะได้รู้ว่าการที่จะได้อะไรมาแต่ละชิ้น แต่ละอย่าง มันไม่ได้มาง่าย ๆ มันต้องลงมือทำ  จะได้มีความพยายาม เพื่อจะได้สิ่งของที่ตนเองอยากได้ จะได้ภูมิใจ พอชิ้นงานสำเร็จ ไลน์ไปบอกเพื่อน ๆ เพื่อนอยากได้บ้าง จะมาทำพอดีหมดเวลาทำแล้ว พบกันใหม่ปีหน้านะค่ะเด็ก ๆ

          หลังจากที่ ไปอาศัยบ้านคนอื่นเขาอยู่ แต่สุดท้ายก็กลับมาอยู่บ้านตัวเองเหมือนเดิม ตอนไปทีแรกเราก็ไปกันเอง แต่ตอนกลับยังมีพี่น้องทหาร มาช่วยขนย้ายกลับมา ตอนเอาไปเราก็ไม่รู้ว่าน้องเขาบริหารจัดการงาน กันอย่างไร เพราะเราไม่มีส่วนเกี่ยวข้องในการขนย้ายไป แต่การกลับมาครั้งนี้เราต้องมีส่วนร่วมในการทำงานด้วยเห็นที่แรกร้องทันที ตาย เล่มทั้งใหญ่ หนักก็หนัก แถมมากมายกายกองอีกต่างหาก จะถอยก็ไม่ได้เสียแล้ว ไหน ๆ ได้วางแผนการทำงานรวมกันมาแล้ว ต้องเดินหน้าอย่างเดียว ต้องมาเรียงลำดับเลขที่น้อง ๆ เขาเขียนลำดับเอาไว้เพื่อสะดวกในการจัดเรียง การทำงานมันก็ง่ายมากขึ้น เป็นเพราะน้อง ๆ เขาบริหารจัดการกับมัดวารสารเหล่านี้มาก่อน เราจึงทำงานกันง่าย และรวดเร็วมากขึ้น กลับวารสารที่มีจำนวนมาก และจำนวนคนที่ทำมีเพียงไม่กี่คน แต่ก็มีเด็กน้อยที่อยากช่วยทำงาน คอยเข็นรถวารสารไปให้ ทำงานอย่างสนุกสนาน ทำกันจนงานสำเร็จลุล่วงไปได้ ด้วยความร่วมมือ ร่วมใจของคนที่ปฏิบัติงาน เพราะคนห้องสมุดมักจะทำงานเป็นทีม ฟังความคิดเห็นซึ่งกันและกัน แลกเปลี่ยนเรียนรู้ซึ่งกันและกัน หาจุดตรงกลางแล้วนำมาปฏิบัติร่วมกัน เมื่อตกลงกันได้ก็ลงมือปฏิบัติตามขั้นตอนของงานที่วางไว้ จนงานที่ทำสำเร็จตามเป้าหมาย

ทำงานอยู่ในห้องสมุดใช่ว่า จะรู้หนังสือในห้องสมุดทุกเล่ม จนได้ไปพบหนังสือเล่มหนึ่ง จากการที่เราได้ไปติด Tag RFID  Collection หนังสือหายาก เป็นหนังสือที่จัดทำขึ้นเนื่องในโอกาสฉลองสิริราชสมบัติครบ 60 ปี ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 เป็นหนังสือเพลงพระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ซึ่งประกอบด้วยเนื้อเพลงพร้อมโน๊ตเพลง 41 เพลง เช่น เพลงแสงเทียน เพลงยามเย็น เพลงสายฝน เพลงใกล้รุ่ง ฯลฯ และในเล่มยังมีภาพพระบรมฉายาลักษณ์ในขณะที่ทรงดนตรีหลายชนิด ขนาดตัวเล่มของหนังสือ 79x120x3 มม. น้ำหนัก 55 กรัม จำนวน 49 หน้า ซึ่งเป็นหนังสือที่มีขนาดเล็กที่สุดใโลกในปี พ.ศ. 2549  แต่มาพร้อมกับหนังสือเล่มใหญ่ เล่มเล็ก และเล็กที่สุดในโลก ที่มีเนื้อหา รูปเล่ม  เหมือนกันทุกประการ เราอาจมองด้วยตาเปล่าไม่เห็น ต้องใช้แว่นขยายดู หนังสือเล่มนี้มีให้บริการในหอสมุด ซึ่งอยู่ใน  Collection ชั้นทั่วไป (ชั้น 3) สามารถยืมออกได้และ Collection หนังสือหายาก  (ชั้น2) อาคารหอสมุดไม่สามารถยืมออกได้ เลขหมู่หนังสือ ML430พ74

เป็นที่ทราบกันดีว่า หลังจากที่พวกเราฝ่ายหอสมุดพระราชวังสนามจันทร์ ได้มีการระดมพลในการติด Tag RFID ทำกันตั้งแต่ เมษายน 2566 จนถึง สิงหาคม 2566 พวกเราทำงานกันเป็นทีม ส่วนใหญ่มักจะเป็นน้อง ๆ ที่เป็นเจ้าหน้าที่ ที่เป็นกำลังและเป็นแรงงานหลักในการตืด Tag RFID การทำงานในครั้งนี้จะเห็นได้ชัดเลยว่า มีหนังสือที่มีสภาพเก่า เก่ามาก ฉีกขาด เปียกน้ำ ฯลฯ ที่จะต้องนำสภาพหนังสือเหล่านี้ มาพิจารณาว่าจะดำเนินการกับตัวเล่มอย่างไรบ้าง เช่น นำไปซ่อมใหม่  หรือซื้อมาแทนเล่มเดิม หรือแม้กระทั่งหนังสือที่เป็นหนังสืออ้างอิง ที่ไม่สามารถยืมออกได้ จะพิจารณาให้กลับมาเป็นหนังสือชั้นทั่วไปให้สามารถยืมออกได้ และยังมีหนังสืออีกมากมายหลายประเภทที่ต้องนำกลับมาพิจารณา และก็เป็นหน้าที่หลักของงานจัดการทรัพยากรสารสนเทศ ต้องเป็นผู้มาดำเนินการกับตัวเล่มหนังสือเหล่านี้ทั้งหมด ซึ่งมีเป็นจำนวนมาก งานเบื้องหน้าสำเร็จลุล่วงแล้ว งานเบื้องหลังก็ต้องทำให้สำเร็จลุล่วงเช่นเดียวกัน เพราะเราเป็นทีมเดียวกัน