การทำผ้ามัดย้อมจากสีธรรมชาติ
กิจกรรมดี ๆ ในงานทับแก้วบุ๊คแฟร์ ครั้งที่ 16 “การทำผ้ามัดย้อม” ดิฉันมีโอกาสไปทำผ้ามัดย้อมกับ อาจารย์จากโรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยศิลปากร (มัธยมศึกษา) ซึ่งมาร่วมกิจกรรมประดิดประดอยในงานทับแก้วบุ๊คแฟร์ อาจารย์มีกิจกรรมมาสอนหลายอย่าง หนึ่งในกิจกรรมที่ดิฉันสนใจก็คือ “การมัดย้อม”
การมัดย้อม เป็นการทำลวดลายบนผ้า โดยการกันสีด้วยการมัด แล้วนำไปย้อมสี ซึ่งส่วนที่ถูกมัดไว้ จะไม่ดูดสี ทำให้เกิดเป็นลวดลายขึ้น โดยมีวัสดุและอุปกรณ์ ดังนี้
- ผ้า ผ้าที่นิยมนำมาย้อมสี ได้แก่ ผ้าฝ้าย ลินิน เป็นต้น
- อุปกรณ์ที่ใช้ในการมัดผ้านั้น เช่น ยางรัด เชือกฟาง ฯลฯ
- สีย้อมผ้า ซึ่งสีที่อาจารย์เตรียมมาเป็นสีจากธรรมชาติ โดยใช้ขมิ้นแก่ สีที่ออกมาจึงเป็นสีเหลือง
- กะละมัง และตะแกรง
ขั้นตอนการทำ
- การออกแบบลายผ้า ซึ่ง อาจารย์สอน 2 ลวดลายด้วยกัน แบบแรกคือ การทำลายตาราง โดยการพับผ้าทบไปทบมา เสร็จแล้วใช้ยางรัด กับแบบที่สอง ซึ่งเป็นลายที่ดิฉันเลือก โดยการจับตรงกลางผ้า จากนั้นรัดด้วยยางรัด เป็นข้อ ๆ ระยะห่างของแต่ละข้อนั้น ออกแบบได้ตามใจชอบ
- เมื่อมัดเสร็จเรียบร้อยแล้วนำกะละมังมาวางรองน้ำสีที่จะหยดลงมา
- นำตะแกรงมาวางบนกะละมัง
- นำผ้าที่มัดเรียบร้อยแล้วมาวางบนตะแกรง
- เทน้ำสี (สีจากธรรมชาติ) ที่เตรียมไว้ลงบนผ้าจนหมดทั้งผืน ซึ่งวิธีการนี้เรียกว่าการย้อมเย็น ไม่ต้องนำผ้าไปต้ม หรือผ่านความร้อนนั่นเอง
- นำผ้าไปล้างน้ำ
เราก็จะได้การมัดย้อมผ้าจากฝีมือของเราเอง หากมีความชำนาญสามารถออกแบบลวดลายต่าง ๆ ได้ตามใจชอบ ถือได้ว่าเป็นงานอดิเรกที่ให้ความเพลิดเพลินและสนุกไปกับการสร้างลวดลายของตนเองและยังสามารถนำไปสร้างอาชีพเสริมได้ด้วยค่ะ
