มานครปฐมต้องไม่พลาด “ข้าวหมูแดง” ด้วยความที่ผู้เขียนเป็นคนนครปฐมมาแต่กำเนิดเห็น ข้าวหมูแดง มาตั้งแต่เด็ก สมัยห้าสิบปีก่อน การกินข้าวหมูแดงต้องเข้ามากินในเมือง (ตัวเมืองนครปฐม เนื่องจากบ้านผู้เขียนอยู่ในตำบลดอนยายหอม ซึ่งอยู่ชายเขตติดต่อกับอำเภอบ้านแพ้วสมุทรสาคร) ร้านข้าวหมูแดงส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในตลาดเมืองนครปฐม ร้านที่พ่อมักพามากินมีอยู่ 2-3 ร้าน เช่น ร้านตั้งฮะเส็ง ร้านชินฮะเส็ง ร้านฉั้ว กินสลับๆ กันไป และต้องซื้อติดมือกลับไปฝากคนที่บ้านกันด้วย
เคยได้ยินคำกล่าวจากที่ใดไม่ทราบว่า “สิ่งที่คนนครปฐมไม่ชอบใจที่สุดคือ การที่มีคนชวนคนนครปฐมไปกินข้าวหมูแดงที่อื่นนอกนครปฐม” นั่นคือ ความรู้สึกที่จริงแท้แน่นอนของผู้เขียน
ข้าวหมูแดง เป็นอาหารจานเดียว ที่มีส่วนประกอบคือ ข้าวสวย หมูแดงย่าง กุนเชียง ไข่พะโล้หรือไข่ต้ม ราดด้วยซอสเยิ้มๆ หรือ บางร้านจะมีหมูกรอบรวมอยู่ด้วย สิ่งที่ขาดไม่ได้คือ เครื่องเคียง ต้นหอม ที่แช่มาในขวดเพื่อให้กินเป็นผักเคียง และ พริกที่หั่นหรือตำที่แช่ในซอสเค็มๆ เพื่อตัดเลี่ยนความหวาน
เมื่อเดือนธันวาคม 2566 ราชกิจจานุเบกษา เผยแพร่ประกาศ กรมส่งเสริมวัฒนธรรม ขึ้นทะเบียน “ข้าวหมูแดงนครปฐม” เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม อาศัยอำนาจตามความในมาตรา 18 (4) และมาตรา 22 แห่งพระราชบัญญัติส่งเสริม และรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม พ.ศ. 2559
http://www.snc.lib.su.ac.th/kmblog/wp-content/gallery/ekanong-3/rachagija-1-vert.jpg?i=393527272
ถ้าถามว่าทำไมต้องเป็นข้าวหมูแดง และต้องเป็นนครปฐม ผู้เขียนก็ตอบไม่ได้เหมือนกัน อาจสันนิษฐานได้จาก
- ข้าวหมูแดงยังไม่มีหลักฐานฟันธงอย่างชัดเจนว่ามีต้นกำเนิดที่แท้จริงอย่างไร แต่คาดว่าเป็นอาหารไทยที่รับวัฒนธรรมมาจากจีน หมูแดงเป็นอาหารประเภทย่างหรือบาร์บีคิวชนิดหนึ่ง โดยทั่วไปคนจีนจะนิยมกินกับข้าว
- นครปฐมเป็นย่านชุมชนของชาวไทยเชื้อสายจีนที่อาศัยอยู่กันมานาน พวกเขามักนิยมนำเนื้อหมูนำไปประกอบอาหารแล้วกินคู่กับข้าว ซึ่งสันนิษฐานว่ารูปแบบการกินแบบนี้จะถูกพัฒนาสืบมาให้ผสมผสานกับวัฒนธรรมไทยในท้องที่จนเป็นข้าวหมูแดงนครปฐม
(PPTV Online. (31 ม.ค. 2567). สัมผัสเสน่ห์ “ข้าวหมูแดง นครปฐม” มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม. https://www.pptvhd36.com/news/ไลฟ์สไตล์/216033)
ใครเป็นคนนครปฐมต้องเคยได้ยินคำกล่าวนี้ “หากนั่งรถโดยสารผ่านนครปฐม แม้จะงีบหลับสนิทขนาดไหนก็รู้ว่าถึงนครปฐมแล้ว เพราะกลิ่นขี้หมูจะโชยมาต้อนรับ” นั่นเพราะ นครปฐมมีการเลี้ยงหมู ทำฟาร์มหมูเป็นจำนวนมาก จึงทำให้ เมนูของกินหลายอย่างของนครปฐมมีหมูเป็นส่วนประกอบ โดยเฉพาะข้าวหมูแดง และมีผลิตภัณฑ์หรือสินค้าที่ผลิตจากหมู เช่น หมูแผ่น หมูหยอง กุนเชียง เป็นต้น
ข้าวหมูแดงมีให้เห็นในหลายจังหวัดหลายพื้นที่ แต่ความพิเศษของข้าวหมูแดงจังหวัดนครปฐม ที่เชี่ยวชาญจากการเลี้ยงและทำฟาร์มหมู และความเป็นย่านชุมชนของชาวไทยเชื้อสายจีน จึงทำให้ข้าวหมูแดงของชาวนครปฐม ที่แต่ละร้านมีจุดเด่นที่แตกต่างกันในรสชาติของ เนื้อหมูแดง หมูกรอบ กุนเชียง และ น้ำราด ทุกวันนี้ร้านข้าวหมูแดงในนครปฐมมีมากมายหลายร้าน
ร้านตั้งฮะเส็ง ร้านปฐมโภชนา ร้านฉั้ว ข้าวหมูแดงหงษ์หยก ร้านหมูย่างผู้ใหญ่มุ่ย ร้านเชลล์ไม่เคยชิม ร้านส้ม ร้านฮิ้น และร้านอื่นๆ ที่ไม่ได้เอ่ยชื่อมา ล้วนมีเอกลักษณ์เป็นของตนเอง และความหลากหลายของรสชาติที่ผู้ชื่นชอบการกินข้าวหมูแดงอย่างชาวนครปฐมเองล้วนต่างต้องไปกินไปค้นหาด้วยตนเอง เพราะเสน่ห์ของแต่ละร้านไม่เหมือนกันจริงๆ ขอรับรองด้วยเกียรติของชาวนครปฐมและถือว่าเป็นเมนูที่ไม่ควรพลาดอย่างยิ่งหากมาเที่ยวจังหวัดนครปฐม
แนะนำเว็บไซต์ นี้ค่ะ https://www.nakhonpathom.go.th/food จัดทำโดยสำนักงานจังหวัดนครปฐม ค้นหาร้านอาหารในจังหวัดนครปฐม ซึ่งมีมากมาย แล้วคุณจะรู้ว่า นครปฐมเป็นเมืองที่มีอาหารให้รับประทานได้ตลอด 24 ชั่วโมง 😆 😯
แหล่งอ้างอิง :
PPTV Online. (31 ม.ค. 2567). สัมผัสเสน่ห์ “ข้าวหมูแดง นครปฐม” มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม.
https://www.pptvhd36.com/news/ไลฟ์สไตล์/216033
PPTV Online. (30 ม.ค. 2567). กรมส่งเสริมวัฒนธรรม ขึ้นทะเบียน “ข้าวหมูแดงนครปฐม” เป็นมรดกภูมิปัญญาวัฒนธรรม. https://www.sanook.com/travel/1446747/ (รูป).