เมื่อวันที่ 29 กันยายน 2563 ได้ฟังข่าวสารของจังหวัดนครปฐมผ่านทางสถานีวิทยุชุมชน 105.75 MHz เรื่องเกี่ยวกับการมอบหนังสืออนุญาตให้ใช้ตราสัญลักษณ์สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ไทย “ส้มโอนครชัยศรี” แก่ผู้ประกอบการสวนส้มโอ จังหวัดนครปฐม เพื่อรับรองว่า ส้มโอนครชัยศรีเป็นสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ที่เป็นมาแหล่งภูมิศาสตร์ที่รับขึ้นทะเบียนไว้
สินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์คืออะไร
สินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (Geographical Indications หรือ GI) เป็นทรัพย์สินทางปัญญาประเภทหนึ่ง เป็นเครื่องหมายที่ใช้กับสินค้าที่มาจากแหล่งผลิตที่เฉพาะเจาะจง ซึ่งคุณภาพหรือชื่อเสียงของสินค้านั้นๆ เป็นผลมาจากการผลิตในพื้นที่ดังกล่าว GI จึงเปรียบเสมือนเป็นแบรนด์ของท้องถิ่นที่บ่งบอกถึงคุณภาพและแหล่งที่มาของสินค้า
ตราสัญลักษณ์สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ไทยคือ ตราของกรมทรัพย์สินทางปัญญาที่ออกให้แก่ผู้ผลิตสินค้า GI เพื่อรับรองว่า เป็นสินค้าที่มาจากแหล่งภูมิศาสตร์ที่ได้รับขึ้นทะเบียนไว้ โดยต้องปฏิบัติตามคู่มือและแผนการควบคุมนั้นแล้ว
เงื่อนไขการคุ้มครองสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ – สินค้าที่ใช้สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์มักจะเป็นสินค้าที่มีชื่อเสียงและได้รับความนิยม เนื่องจากมีคุณสมบัติพิเศษหรือมีลักษณะเฉพาะที่เกิดจากอิทธิพลสิ่งแวดล้อมทางภูมิศาสตร์ เช่น สภาพแวดล้อม ดิน ฟ้า อากาศ ของแหล่งภูมิศาสตร์นั้นๆ ตลอดจนทักษะความชำนาญและภูมิปัญญาของกลุ่มชนที่อาศัยอยู่ในแหล่งภูมิศาสตร์นั้นๆ
สินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์มีความแตกต่างจากทรัพย์สินทางปัญญาประเภทอื่นคือ ผู้เป็นเจ้าของไม่ใช่บุคคลหนึ่งบุคคลใดแต่เป็นกลุ่มชุมชนที่เป็นผู้ผลิตหรือผู้ประกอบการในพื้นที่ทางภูมิศาสตร์นั้นๆ ซึ่งจะส่งผลให้ผู้ผลิตที่อาศัยอยู่ในสถานที่หรือแหล่งภูมิศาสตร์ และผู้ประกอบการเกี่ยวกับสินค้าที่ใช้สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์นั้นเท่านั้น ที่มีสิทธิผลิตสินค้าดังกล่าวโดยใช้ชื่อทางภูมิศาสตร์นั้นได้ ผู้ผลิตคนอื่นที่อยู่นอกแหล่งภูมิศาสตร์จะไม่สามารถผลิตสินค้าโดยใช้ชื่อแหล่งภูมิศาสตร์เดียวกันมาแข่งขันได้
ประโยชน์ที่จะได้รับเมื่อขึ้นทะเบียนสินค้าชุมชนเป็นสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์
– คุ้มครองชื่อสินค้าให้เป็นสิทธิ์เฉพาะของชุมชนที่ขึ้นทะเบียน
– เพิ่มมูลค่าของสินค้าและเป็นเครื่องมือการตลาด
– ดูแลรักษามาตรฐานของสินค้าและรักษาภูมิปัญญาท้องถิ่น
– สร้างความเข้มแข็งให้แก่ชุมชน และเพิ่มความสามัคคีเพื่อพัฒนาท้องถิ่น
– สนับสนุนการท่องเที่ยวชุมชนผู้ผลิตอย่างยั่งยืน
– สร้างความเชื่อมั่นในแหล่งที่มาและคุณภาพของตัวสินค้าให้กับผู้ซื้อ
– ก้าวสู่ระดับสากล ได้รับการสนับสนุนการจดทะเบียนในระดับต่างประเทศ
ในส่วนของจังหวัดนครปฐม สำนักงานพาณิชย์จังหวัดนครปฐมได้ดำเนินการจดขึ้นทะเบียนสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ “สัมโอนครชัยศรี” ซึ่งถือว่าเป็นสินค้าที่ได้รับการรับรองเรื่องของมาตรฐาน และชื่อเสียงอย่างแพร่หลาย ซึ่งพื้นที่ปลูกส้มโอนครชัยศรีอยู่ในอำเภอสามพราน อำเภอนครชัยศรี และอำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม (อ่านรายละเอียด การขึ้นทะเบียนส้มโอนครชัยศรี)
นอกจากนี้จังหวัดนครปฐมยังมีสินค้าที่อยู่ระหว่างการดำเนินการจัดทำคำขอขึ้นทะเบียนสินค้าชนิดอื่นเพื่อเป็นสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์เพิ่มเติม เช่น เนื้อโคขุนกำแพงแสน และมะพร้าวน้ำหอมสามพราน เป็นต้น
———————————————-
รายการอ้างอิง
กรมทรัพย์สินทางปัญญา. กลุ่มสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์. (2547). ความรู้เบื้องต้น เรื่องสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์. สืบค้นเมื่อ 2 ตุลาคม 2563. จาก http://www.ipthailand.go.th/th/faq/item/ความรู้เบื้องต้น-เรื่องสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์.html
กรมทรัพย์สินทางปัญญา. (2559). ประกาศกรมทรัพย์สินทางปัญญาเรื่อง การขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ส้มโอนครชัยศรี ทะเบียนเลขที่ สช 48100002. สืบค้นเมื่อ 2 ตุลาคม 2563. จาก http://www.ipthailand.go.th/th/gi-011/item/02-สช-48100002-ส้มโอนครชัยศรี-2.html
กรมทรัพย์สินทางปัญญา. (2559). สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์. สืบค้นเมื่อ 2 ตุลาคม 2563. จาก http://ipthailand.go.th/th/gi-001.html