ข้าวดีด ข้าวหาง…ข้าววัชพืชตัวร้าย ทำให้ผลผลิตข้าวลดลง
ปัญหาที่หนักใจของชาวนา นอกจากโรคและแมลงที่ก่อให้เกิดความเสียหายในนาข้าวแล้ว แม้แต่ข้าววัชพืชก็ยังกวนใจชาวนาได้เช่นกัน
ข้าววัชพืชเป็นศัตรูพืชตัวร้าย ที่พบได้ในภาคกลาง ได้แก่
ข้าวดีด คือ ลักษณะเมล็ดจะร่วงง่ายและร่วงเร็ว เนื่องจากเมื่อเมล็ดแก่ ถูกลมพัดหรือคนไปสัมผัส เมล็ดจะร่วง เมล็ดข้าวเปลือกส่วนใหญ่มีหางสั้นหรือไม่มีหาง
ข้าวหาง ลักษณะเมล็ดข้าวเปลือกสีดำหรือสีน้ำตาลเข้ม มีหางยาว หางมีสีขาวในระยะข้าวยังสด เมล็ดร่วงก่อนเก็บเกี่ยว
ซึ่งข้าววัชพืชพวกนี้ โตเร็ว ทนทาน เนื่องจากแก่งแย่งธาตุอาหาร ปุ๋ย แสงแดดได้ดีกว่าข้าวพันธุ์ดี จึงทำให้ต้นสูงกว่า นอกจากนี้ยังออกรวงเร็วกว่า และร่วงก่อนข้าวดี ทำให้เมล็ดข้าวเหล่านี้ตกค้างในนาข้าว ซึ่งบางชนิดมีระยะพักตัวไม่เท่ากันทำให้ยากแก่การกำจัด ส่งผลให้ผลผลิตของข้าวดีได้จำนวนลดลง หากข้าวดีด ข้าวหาง เหล่านี้ติดปะปนไปกับข้าวดี ก็จะถูกตัดราคา เพราะสีของเปลือกข้าวจะมีสีที่ต่างไปจากข้าวดี ซึ่งสามารถสังเกตได้ด้วยตาเปล่า
ที่บ้านของดิฉันก็ประสบปัญหานี้เช่นเดียวกัน มีข้าวดีด ข้าวหางในนา วิธีที่จะทำให้ปัญหานี้ลดลง คือ
• เก็บเกี่ยวข้าวเสร็จแล้ว
ดิฉันจะโทรศัพท์แจ้งคนในหมู่บ้านที่เลี้ยงเป็ดไล่ทุ่ง ให้นำเป็ดไล่ทุ่ง มาปล่อยเพื่อให้กินเมล็ดข้าวที่ตกหล่นในนา
• พันธุ์ข้าว
ซื้อพันธุ์ข้าวมาปลูก ซึ่งการซื้อพันธุ์ข้าวนี้มีราคาสูงอยู่เหมือนกัน เมื่อเทียบกับการเก็บพันธุ์ข้าวในนาของเราเอง แต่ก็ต้องใช้เพื่อป้องกันข้าวดีด ข้าวหางระบาดหนัก
• ช่วงข้าวแตกกอ
ช่วงนี้เริ่มเห็นความแตกต่างของข้าวดีกับข้าวดีด ข้าวหาง เพราะข้าวดีด ข้าวหางจะเริ่มโตกว่า ลำต้นและใบจะมีสีอ่อนกว่า เมื่อออกรวงก็จะชูรวงสูงกว่า หากมีเวลาก็จะถอนต้นทิ้ง ซึ่งขอบอกว่า ต้องหมั่นถอนออกบ่อย ๆ เพราะบางทีเราคิดว่าถอนหมดแล้ว แต่ในความเป็นจริงอาจมีต้นเล็กที่แอบซ่อนอยู่ (ซึ่งวิธีนี้บ้านของดิฉันทำไม่ทันข้าวดีด ข้าวหางซักที)
จากวิธีข้างต้นเป็นเพียงส่วนหนึ่งในการจัดการปัญหาข้าวดีด ข้าวหาง ที่บ้านของดิฉันทำ ยังมีอีกหลายวิธีให้เลือกใช้ ขึ้นอยู่กับความถนัดของชาวนา และควรทำผสมผสานหลาย ๆ วิธี เพื่อค่อย ๆ ลดจำนวน ข้าวดีด ข้างหางในแปลงนาให้ลดน้อยลง
อ้างอิง
กรมการข้าว. วัชพืชในนาข้าว. https://newwebs2.ricethailand.go.th/webmain/rkb3/title-index.php-file=content.php&id=43-2.htm?fbclid=IwAR2LkvCqpTpCj9o1bzE5O7ZNZhejp3QrDRRMVIXHab6_dQjmY3jqY9ZeA1M
จรรยา มณีโชติ. (2547). ข้าวหาง ข้าวแดง ข้าวดีด ภัยคุกคามของชาวนา. กสิกร, 77(5), 6-15.