หลังจากที่ดิฉันนั่งอ่านเอกสารในตะกร้าพบว่ามีเรื่องแผนพัฒนารายบุคคล จึงไปแสวงหาเอกสารมาพิจารณาว่าน้องๆ ต้องการอะไรบ้าง (ในฝ่ายมีพี่คนเดียวจึงละในฐานที่เข้าใจว่ารวมอยู่ด้วย) พบว่าแทบจะไม่ซ้ำกันเลย คนที่ทำงานต่างกันไม่แปลก ส่วนคนที่ทำงานเหมือนกันนั้นค่อนข้างแปลกใจ หาคำตอบมาหลายวัน จึ่งคิดได้ว่าคนเรานั้นมีความต่างกัน
คำถามต่อไปคือแล้วเราเป็นคนอย่างไร?
ยากนะ ที่จะตอบคำถามนี้ เนื่องจากมนุษย์มีความสลับซับซ้อน กวีเอกอย่างท่านสุนทรภู่ ยังกล่าวไว้ว่า “แล้วสอนว่าอย่าไว้ใจมนุษย์ มันแสนสุดลึกล้ำเหลือกำหนด ถึงเถาวัลย์พันเกี่ยวที่เลี้ยวลด ก็ไม่คดเหมือนหนึ่งในน้ำใจคน”
กระนั้นมนุษย์นี่แหละก็ยังพยายามสร้างแบบทดสอบขึ้นมาเพื่อตรวจวัดจิตใจของมนุษย์ แหล่งที่ชอบไปทำแบบทดสอบคือ เว็บไวต์ของกรมสุขภาพจิต http://www.dmh.go.th/test/ เพราะนอกจากจะไว้ดูจิตใจตัวเองแล้วยังมีแบบทดสอบที่เอาไว้ดูแลบุตรหลานอีกด้วย เวลาไปทำนึกเสียว่าไปทำแบบ “ขำ ขำ” และ “ลุ้น ลุ้น” ว่าผลจะเป็นอย่างไร
ในระดับโลกแบบทดสอบที่ดังๆ คือ แบบแบบทดสอบบุคลิกภาพของมายเออร์ –บริกส์ (The Myers–Briggs หรือ MBTI) รองศาสตราจารย์สุเทพ พงศ์ศรีวัฒน์ ได้เขียนถึงความเป็นมาของแบบทดสอบนี้ไว้ว่า แบบทดสอบดังกล่าวพัฒนาขึ้นโดย Katharine C. Briggs และ Briggs Myers จากแนวคิดของ Carl Jung เกี่ยวกับการจัดประเภทของบุคลิกภาพ (Jung’s personality typology) แบบทดสอบดังกล่าวประกอบด้วยคำถาม 100 ข้อ ที่ใช้วัดบุคลิกภาพ โดยให้บุคคลตอบคำถามว่า ตนรู้สึกหรือปฏิบัติอย่างไรในแต่ละสถานการณ์ของแต่ละคำถามเหล่านั้น จากคำตอบที่ได้นำมาจัดกลุ่มใหม่ว่าตรงกับบุคลิกภาพแบบใด
Carl Jung ได้เฝ้าสังเกตพฤติกรรมของมนุษย์จำนวนมาก พบว่า พฤติกรรมมิได้เป็นลักษณะเฉพาะของคนใดคนหนึ่งแต่หลาย ๆ คนสามารถมีแบบของพฤติกรรมที่เหมือนหรือคล้ายกันได้ โดยเป็นพฤติกรรมที่เป็นระบบระเบียบที่มีความถาวรคงเส้นคงวา แบบของพฤติกรรมที่ทำให้คนแตกต่างกันก็คือแบบที่คนมักแสดงออกบ่อย ๆ ซึ่งจะสะท้อนเจตคติของบุคคลที่มีต่อโลก ได้แก่ การมีลักษณะของคนที่เปิดเผย (Extrovert – E) กับการมีลักษณะของคนแบบเก็บตัว (Introvert – I )
คนมีคุณลักษณะแบบเปิดเผย (Extrovert – E) จะสนใจต่อภายนอก ชอบการสนองตอบและเต็มใจให้การยอมรับต่อเหตุการณ์ใด ๆ ต้องการเข้าไปมีอิทธิพลและได้รับอิทธิพลจากเหตุการณ์นั้นชอบความสนุกสนานชอบมีเพื่อนและรู้จักคนอื่น
ส่วนคนที่มีคุณลักษณะแบบเก็บตัว (Introvert – I) เป็นผู้ที่ชอบครุ่นคิดแต่เรื่องและความรู้สึกของตนเอง ซึ่งเป็นการติดอยู่กับโลกภายในของตนเอง ทั้งความคิดและความรู้สึก จึงมักไม่ค่อยไว้ใจใคร พยายามตัดขาดออกจากเหตุการณ์ภายนอก มีความรู้สึกหงอยเหงาและไม่อยากคบหาสมาคมกับคนอื่น
Myers มีความเห็นว่า ไม่มีมนุษย์คนใดที่จะมีคุณลักษณะแบบใดแบบหนึ่งล้วนๆ เพียงอย่างเดียวแต่ละคนจะอยู่ในสภาพของการสร้างสมดุลของบุคลิกภาพระหว่างแบบเปิดเผย (Extrovert) กับแบบเก็บตัว (Introvert) ทั้งสิ้น
นอกจากนี้ Carl Jung ได้เสนอตัวแปรทางจิตวิทยาที่มีผลต่อบุคลิกภาพขึ้น 2 มิติ โดยมิติแรกคือ การรับรู้ (Perception dimensional หรือ P) ซึ่งประกอบด้วยตัวแปรที่เกี่ยวกับวิธีการรับรู้ข้อมูลของมนุษย์ 2 วิธี ซึ่งอยู่ปลายขั้วคนละด้านของแกนต่อเนื่องกัน ได้แก่ วิธีการรู้ด้วยประสาทสัมผัส (Sensing หรือ S) ซึ่งต้องอาศัยประสาททั้ง 5 ทางกายกับวิธีการรู้ด้วยการหยั่งรู้ (Intuition หรือ N) ซึ่งต้องอาศัยประสบการณ์ในอดีต
ส่วนมิติที่สอง คือการวินิจฉัยตัดสิน (Judgment dimension หรือ J) ซึ่งเป็นการลงความเห็นหรือตีความข้อมูลที่ได้รับรู้จากมิติแรก มิตินี้ประกอบด้วยตัวแปร 2 ตัว อยู่ปลายขั้วสุดของแกนต่อเนื่องกัน ได้แก่ วิธีการคิด(Thinking หรือ T) ซึ่งต้องใช้หลักเหตุผลและการวิเคราะห์ กับวิธีการใช้ความรู้สึก (Feeling หรือ F) ซึ่งเป็นเรื่องเกี่ยวกับความเห็น ความรู้สึกส่วนตัวเป็นหลัก เช่น ดีหรือเลว ชอบหรือเกลียด เป็นต้น จึงมักเกี่ยวกับอารมณ์ส่วนบุคคลด้วย
Carl Jung ได้ใช้ตัวแปรทั้งสี่ดังกล่าว มาผสมผสานแบบแมทริกซ์ เกิดเป็นแบบของบุคลิกภาพหลักขึ้น 4 แบบ
งงแล้วใช่ไหมล่ะ?
วิธีการคือลองไปทำแบบทดสอบเงียบๆ คนเดียว ในหนึ่งข้อจะมีแค่สองคำตอบให้เลือกตัวใดตัวหนึ่ง จึงไม่มีการแทงกั้ก เรียกว่าตอบแบบแมนๆ กันไปเลยว่าข้อไหน (มิติที่หนึ่ง) เมือทำไปสี่ตอนแล้วก็จะไปสู่การแปลผลว่าเราเป็นคนอย่างไร (มิติที่สอง)
เนื่องจากเป็นการทดสอบจิตใจของ “มนุษย์” ซึ่งยาก จึงมีข้อถกเถียงกันว่าจริงไม่จริง แม่นไม่แม่นไม่ต่างกับหมอดู ส่วนตัวจึงชอบการทดสอบแบบนี้เพราะอย่างน้อยก็ทำให้เรารู้จักด้านหนึ่งของตัวเรา และนำด้านนั้นมาทบทวนว่าเป็นจริง หรือไม่จริง และพยายามแก้ไขสิ่งที่คิดว่าเป็นด้านมืดให้มีแสงสว่าง แม้จะแค่รำไรๆ ก็ดีกว่าไม่ทำอะไร และหวังว่าจะสว่างสุกใสขึ้นๆ ที่สนุกอีกอย่างหนึ่งคือทำกับเพื่อนๆ แล้วเอาผลมาคุย มาแซวกัน ณ เวลานั้นเพื่อนๆ จะยกตัวอย่างพฤติกรรมของเรามาสนับสนุนผลการทดสอบ สนุกดีค่ะ
มีงานวิจัยที่ใช้แบบทดสอบนี้ดิฉันว่าน่าสนใจ จึงคิดที่จะชักชวนน้องๆ บางคนที่ยังไม่ได้มอบหมาย “หัวข้อ” พิเศษเพิ่มจากงานปกติ มาร่วมขบวนการนี้ด้วย และคาดว่าน้องๆ จะต้องดีใจแน่ๆ อย่างน้อยการเริ่มทำอะไรใหม่ ต่างไปจากเดิม จะเป็นการเพิ่มชีวิตชีวา อย่างน้อยผลที่ได้จะติดตัวให้กับน้องๆ เป็นประสบการณ์ อย่างน้อยผลที่ได้จะมีประโยชน์ต่อองค์กร และเมื่อรวมกันไป รวมกันมา “อย่างน้อย” หลายๆ ครั้ง ก็คงไม่ใช่อย่างน้อย
ส่วนท่านใดสนใจเชิญทดสอบแบบออนไลน์ได้ที่
http://www.ssballthai.in.th/boards/topic/1163146 มีเป็นแอพด้วยนะคะเชิญหาโหลดได้ทั่วไปค่ะ
ได้ผลอย่างไรเล่าสู่กันฟังบ้างนะคะ
อ้างอิงจาก
สุเทพ พงศ์ศรีวัฒน์ แบบตรวจวัดคุณลักษณะบุคลิกภาพผู้นำของมายเออร์-บริกส์ (The Myers – Briggs Type Indicator : MBTI) สืบค้นจาก http://suthep.crru.ac.th/leader17.doc