เราเคยได้ยินหรือได้อ่านสำนวนสุภาษิตไทยกันมาก แต่ละสำนวนสำนวนเกิดขึ้นจากการดำเนินชีวิตของคนยุคก่อนๆ เพื่อเป็นเครื่องเตือนใจให้เราระมัดระวังการกระทำต่างๆ ดิฉันหยิบหนังสือเล่มหนึ่งมาอ่าน ข้างในเนื้อหา กล่าวถึงสุภาษิตสำนวนหนึ่งซึ่งเป็นสำนวนของคนภาคใต้ ชื่อสำนวนไม่คุ้นตาจึงอ่านต่อด้วยความสนใจ สำนวนนี้มีชื่อว่า “ลอกอชายไฟ” หมายถึง ของมีค่าที่อยุ่ใกล้ตัว แต่ไม่ค่อยมีใครเห็นคุณค่า
คำว่า ลอกอ คือ มะละกอ นั่นเอง ส่วนคำว่าชายไฟ คือ ชายครัวเรือน  รวมความแล้วแปลว่า มะละกอที่อยู่ชายครัวเรือนมักไม่ค่อยมีใครเห็นคุณค่า อาจเป็นเพราะเราเห็นอยู่ทุกวันจนชินตา จึงไม่ค่อยจะสนใจนอกจากจะไม่มีอะไรจะกินแล้วจริงๆ จึงจะเก็บมากิน (หรือเวลาที่บ้านทำขนมต่างๆ มักจะไม่ชอบกิน ด้วยความที่ขนมเยอะ หรือกินขนมฝีมือคนที่บ้านทำอยู่บ่อยๆจนเบื่อ พอเห็นขนมที่ร้านค้า หรือรถขายมาก็จะรีบวิ่งไปซื้อ) ทั้งๆที่เป็นของที่มีประโยชน์ต่อร่างกายมากมาย ตั้งแต่ลำต้น เช่น ยางมะละกอ นำมาทาตรงที่เป็นหูดหรือตาปลา แผลเนื้อเยื่อที่ตายแล้วก็จะหลุดออกมา หรือนำมาทำให้เนื้อสัตว์เปื่อยยุ่ยได้เร็วขึ้น และไม่เป็นอันตรายต่อร่างกาย หรือกระดานดำที่หมอดูมักเอาไว้เขียนคำนวณทางโหราศาสตร์ มักทำด้วยต้นมะละกอแห้ง ลงรักทาเขม่าไฟ ทำให้ไม่แตกและเขียนติดดีด้วย นี่แค่เพียงส่วนหนึ่งของคุณประโยชน์จากมะละกอเท่านั้น ยังมีอีกหลายอย่างไม่ว่าจะเป็นด้านสมุนไพร หรือนำมาเป็นของเล่นก็ได้
ลอกอชายไฟ จึงเป็นสำนวนที่เปรียบถึงของมีค่าอยู่ใกล้ตัวแต่ไม่เห็นค่านั่นเอง นอกจากนี้ยังเปรียบเทียบกับคนที่ถูกมองข้ามความรู้ ความสามารถ แต่พอหาใครไม่ได้จริงๆจึงหันกลับมาหาคนที่ใกล้ตัวหรือถูกมองข้ามไปในตอนแรก
บางครั้งของที่เรามีอยู่เป็นสิ่งที่ดีอยู่แล้ว อย่าปล่อยให้ถูกลืมค่า เพราะมัวหลงปลื้มกับของอื่นที่อยู่ไกลตัว กว่าจะรู้ตัวก็สายเสียแล้ว
 
ที่มา : มานพ แก้วสนิท. ภูมิปัญญาตายาย. กรุงเทพฯ : สุวีริยาสาส์น, 2550