เชื่อว่าภาพของสาวพม่าที่มีแป้งขาวๆ ป้ายบนใบหน้า ไม่ใช่เรื่องแปลกสำหรับเจ้าของบ้านที่มีสาวใช้ต่างด้าวชาวพม่า แม้จะไม่เคยมีคนรับใช้พม่า แต่ก็เคยเห็นภาพนี้หลายครั้งตอนไปเที่ยวพม่า อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ได้มีโอกาสเดินทางไปเที่ยวเมืองย่างกุ้งด้วย สาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนม่าร์ ได้เห็นสาวพม่าตัวจริงทาหน้าขาวด้วย “ทานาคา” กันทั้งเมือง จนทำให้พรรคพวกที่ไปด้วยมีอาการอยากลองบ้าง ไก๊ด์สาวที่ดูแลกรุ๊ปเรา จึงไปลงทุนซื้อมาหนึ่งกระปุกให้ลอง ตลอดเวลา 5 วัน ที่ท่องเที่ยวสาวไทยกว่า 30 คน ก็มีการป้ายหน้าขาวด้วยทานาคากลมกลืนกับสาวพม่า แทบแยกไม่ออก ด้วยเวลาเพียง 5 วัน แม้จะยังไม่เห็นผล แต่ก่อนกลับสาวไทยกลุ่มนี้ก็เสียเงินเพื่อซื้อทานาคา ทั้งท่อนไม้ และสำเร็จกันมาหลายท่อนหลายกระปุกตามคำบอกเล่า และซื้อชวนของไก๊ด์ตามบรรยากาศที่พาไป กลับถึงเมืองไทยเจ้านายกับสาวใช้ไม่รู้ว่าใครจะหน้าใสกว่ากัน?
ทานาคาที่เห็นส่วนใหญ่ จะเป็นผงสีเหลืองนวล หรือสำเร็จรูปใส่กระปุกไว้ แต่ที่ย่างกุ้ง หรือมัณฑะเลย์ และเมืองในภาคเหนือตอนล่างของพม่าจะพบทานาคาแบบเป็นท่อนไม้ แรกๆ นึกว่าเป็นฟืน เพราะทั้งใหญ่ และยาวเกินกว่าจะเชื่อว่ามาใช้กับความสวยงาม แต่คนพม่าก็ใช้กันมานานกว่า 200 ปีแล้ว และยังคงใช้อยู่จนถึงปัจจุบัน เรียกว่า เป็นอัตลักษณ์ของความเป็นสาวพม่าอย่างหนึ่งเลยทีเดียว
ไม้ทานาคา มีชื่อทางพฤกษศาสตร์ว่า Licodia Acidissima เป็นไม้เนื้อแข็ง ขึ้งในเขตแห้งแล้งในภาคเหนือตอนล่าง และภาคกลา่งของประเทศพม่า แถบพุกาม หรือมัณฑะเลย์เท่านั้น ส่วนที่มีกลิ่นหอมและเป็นสมุนไพรสารพัดประโยชน์ คือส่วนที่เป็นเปลือก มีสารต่อต้านอนุมูลอิสระอยู่สูงมาก ทั้งหมดนี้ทำให้ทานาคามีคุณสมบัติครบถ้วนที่จะต่อต้านความเสื่อมของเซลล์ และยังช่วยป้องกันการเกิดสิว ด้วยคุณสมบัติฆ่าเชื้อแบคทีเรีย และช่วยลดผดผื่นคัน ลดการเกิดจุดด่างดำ และฝ้า มีฤทธิ์การสร้างเม็ดสีเมลานิน และยังช่วยป้องกันทำลายผิวจากรังสียูวี นอกจากนี้ยังมีสรรพคุณในการชลอความชราของผิวได้ดีมาก เนื่องจากทานาคาเป็นไม้เนื้อเย็น โดยธรรมชาติของตัวมันเอง สามารถป้องกันไอร้อนจากรังสีต่างๆ ต้านอนุมูลอิสระจากแสงแดด ฝุ่น ควัน โดยไม่ต้องพึ่งสารเคมี คนพม่าใช้ทานาคาเป็นสมุนไพรสารพัดประโยชน์ ทาทั้งใบหน้า แขน ขา และทุกส่วนของร่างกาย แม้แต่บริเวณรักแร้ เพื่อดับกลิ่นอันไม่พึงปรารถนา ผสมน้ำแต้มสิว และรอยแผลเป็นต่างๆ รวมทั้งทาแก้ผดผื่นคันให้เด็กๆ ด้วย เรียกได้ว่าเป็นยาประจำบ้านขนานหนึ่งเลยก็ว่าได้
การใช้ท่อนไม้ทานาคา จำเป็นต้องมีแผ่นดินไว้ฝนเปลือกไม้ด้วย ซึ่งทางร้านจะมีไว้ขายคู่กัน มีหลายขนาด ควรเลือกให้มีขนาดพอดีกับท่อนไม้ เวลาใช้ก็นำท่อนไม้ทานาคาไปฝนกับแผ่นหิน เจือด้วยน้ำเล็กน้อย แล้วก็เอาไปทาหน้าหรือเรือนร่างไปตามต้องการ ซึ่งต้องระวังของปลอม และของผสม วิธีพิสูจน์ต้องใช้การสัมผัส หากว่าเป็นของแท้ต้องมีเนื้อหยาบคล้ายข้าวคั่ว ถ้าเป็นเนื้อเนียนเหมือนแป้งฝุ่น จะเป็นของผสมด้วยดินสอพอง ทานาคาแท้จะมีกลิ่นหอมอ่อนๆ เย็นๆ หรือแทบจะไม่มีกลิ่นเลยถ้าไม่โดนน้ำ แม้ทานาคาจะเป็นต้นไม้ที่ขึ้นในป่าเบญจพรรณของประเทศพม่า แต่ก็ไม่ได้มีราคาแพง กลับย่อมเยากว่าที่คิด ซื้อท่อนไม้ทานาคา 1 มัด พร้อมแผ่นหิน ราคาเพียง 2,000 จ๊าด คาดว่าคงใช้ได้ทั้งครอบครัว ตลอดปีพอดี
ของดีราคาถูกๆ เลยเอามาเล่าสู่กันฟัง เผื่อว่าจะไปพม่าบ้าง
 
แหล่งที่มาได้มาจาก นิตยสาร หญิงไทย ปีที่ 39 ปักษ์หลัง กุมภาพันธ์ 2557