แหล่งอ้างอิงรูปภาพ : https://www.facebook.com/photo/?fbid=1033987768843120&set=a.394439456131291
ไมโครกรีน (Microgreen) คือผักต้นอ่อนหรือกล้าของพืช ผัก สมุนไพร และธัญพืชที่มีอายุการเติบโตเพียง 7-14 วัน หลังจากเริ่มงอกและมีใบจริง 2-3 ใบ โดยมีขนาดความสูงประมาณ 1-4 นิ้ว แม้จะมีขนาดเล็ก แต่ไมโครกรีนมีคุณค่าทางโภชนาการสูงกว่าผักที่โตเต็มวัยชนิดเดียวกันถึง 3-40 เท่า แล้วแต่ชนิดของพืช (AGA HortiPro, 2020; Thospaak, 2024) คุณลักษณะนี้ทำให้ไมโครกรีนได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในฐานะ Super Food หรืออาหารสุขภาพทางเลือกสำหรับผู้บริโภคยุคใหม่ โดยเฉพาะในกลุ่มผู้รักสุขภาพหรือผู้ที่ต้องการเพิ่มคุณค่าทางอาหารโดยไม่ต้องบริโภคผักในปริมาณมาก นอกจากนี้ไมโครกรีนยังกลายเป็นทางเลือกใหม่ของเกษตรกร เนื่องจากใช้เวลาปลูกสั้น ลงทุนน้อย และสามารถปลูกได้ในพื้นที่จำกัด ทั้งในระบบเปิดและระบบปิด (กลุ่มงานการสื่อสารเชิงกลยุทธ์และการตลาด, 2020)
ชนิดและคุณประโยชน์ทางโภชนาการของไมโครกรีน
ไมโครกรีนสามารถเพาะได้จากพืชหลากหลายชนิด เช่น ผักตระกูลกะหล่ำ (บร็อคโคลี คะน้า กะหล่ำปลี หัวไชเท้า มัสตาร์ด) ผักชีฝรั่ง ขึ้นฉ่าย แครอท หัวหอม ผักกาดหอม แตงกวา ธัญพืช และถั่วต่างๆ โดยชนิดที่นิยมบริโภคในประเทศไทย ได้แก่ ต้นอ่อนทานตะวัน ผักบุ้ง โต้วเหมี่ยว และอัลฟัลฟ่า คุณค่าทางสารอาหารในไมโครกรีนประกอบด้วยวิตามินซี แคโรทีนอยด์ ฟีนอล ธาตุอาหาร (เช่น แคลเซียม แมกนีเซียม เหล็ก สังกะสี ทองแดง และโมลิบดีนัม) รวมถึงสารต้านมะเร็งอย่างกลูโคซิโนเลต ซึ่งพบมากในพืชตระกูลกะหล่ำ (กลุ่มงานการสื่อสารเชิงกลยุทธ์และการตลาด, 2020) การบริโภคต้นอ่อนบร็อคโคลีเพียง 50 กรัมสามารถให้สารอาหารเทียบเท่ากับการกินบร็อคโคลีโตเต็มวัยหนึ่งหัว จึงถือว่าไมโครกรีนเป็นแหล่งสารอาหารที่เข้มข้นมาก เหมาะสำหรับทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะผู้สูงอายุ เด็ก หรือผู้ที่ไม่ชอบทานผักเป็นปริมาณมาก
การปลูกและการผลิตไมโครกรีน
การปลูกไมโครกรีนสามารถทำได้ง่ายในทั้งระบบเปิดและระบบปิด วัสดุที่ใช้เพาะ ได้แก่ ดินพีทมอส เพอร์ไลต์ หรือวัสดุปลูกปลอดเชื้ออื่นๆ (Thospaak, 2024) วิธีการปลูกไม่ซับซ้อน เช่น ใส่วัสดุเพาะลงในถาดให้เสมอกัน โรยเมล็ด ปิดพลางแสง รดน้ำวันละครั้ง และเมื่อไมโครกรีนมีความสูงประมาณ 1-4 นิ้ว มีใบจริง 2-3 ใบ ก็สามารถเก็บเกี่ยวได้แล้วภายใน 7-10 วัน (AGA HortiPro, 2020) ทั้งนี้ เมล็ดพันธุ์ที่เลือกใช้ควรเป็นเมล็ดคุณภาพสูง ปราศจากเชื้อโรค เช่น เชื้อซาโมเนลลา หรืออีโคไล เพื่อความปลอดภัยในการบริโภค
ในประเทศไทย มีการพัฒนาเทคโนโลยีการปลูกไมโครกรีนในระบบปิดที่ควบคุมสภาพแวดล้อม (Plant Factory with Artificial Light หรือ PFAL) ที่ใช้แสงเทียม หลอด LED ระบบควบคุมอุณหภูมิ ความชื้น และคาร์บอนไดออกไซด์ (กลุ่มงานการสื่อสารเชิงกลยุทธ์และการตลาด, 2020) การปลูกในระบบ PFAL ทำให้สามารถควบคุมคุณภาพ ลดการปนเปื้อน ใช้พื้นที่ได้คุ้มค่า และให้ผลผลิตเชิงพาณิชย์อย่างมีประสิทธิภาพ จึงเป็นทางเลือกที่ได้รับความนิยมในภาคอุตสาหกรรมอาหาร เช่น โรงแรม ร้านอาหาร ซูเปอร์มาร์เก็ตชั้นนำ
การบริโภค
ไมโครกรีนสามารถนำมารับประทานได้หลายรูปแบบ เช่น รับประทานสดในสลัด ทานคู่กับน้ำพริก โรยหน้าแซนด์วิช ซุป หรือข้าวต้ม และสามารถปั่นเป็นสมูทตี้เพื่อดื่มก็ได้ (กลุ่มงานการสื่อสารเชิงกลยุทธ์และการตลาด, 2020) เนื่องจากมีรสชาติเข้มข้น กรอบอร่อย และมีรูปลักษณ์ที่สวยงาม สีสันสดใส จึงช่วยเพิ่มความน่าสนใจให้กับเมนูอาหาร อีกทั้งยังเหมาะสำหรับใช้เป็นส่วนประกอบในอาหารสำหรับเด็ก หรือผู้ที่ต้องการควบคุมน้ำหนัก
ในอนาคต มีแผนที่จะพัฒนาไมโครกรีนไปสู่การแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพ เช่น ผงต้นอ่อนสำหรับชงดื่ม หรือส่วนประกอบในผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร (กลุ่มงานการสื่อสารเชิงกลยุทธ์และการตลาด, 2020) การแปรรูปเช่นนี้จะช่วยเพิ่มมูลค่าและสร้างโอกาสทางการตลาด รวมถึงเปิดทางให้กับผู้บริโภคที่ไม่สามารถเข้าถึงไมโครกรีนสด ได้บริโภคในรูปแบบที่สะดวกและหลากหลายมากขึ้น
ซึ่งสามารถสรุปได้ว่าไมโครกรีนถือเป็นทางเลือกใหม่ของอาหารสุขภาพที่กำลังได้รับความนิยมมากขึ้นในประเทศไทยและทั่วโลก ด้วยคุณสมบัติที่โดดเด่นด้านโภชนาการ การปลูกที่ง่ายและรวดเร็ว เหมาะกับพื้นที่จำกัด และสามารถปรับใช้ได้ทั้งในครัวเรือนและภาคอุตสาหกรรมการเกษตร การพัฒนาเทคโนโลยีการปลูกแบบ PFAL และแนวโน้มการแปรรูปผลิตภัณฑ์ไมโครกรีน ล้วนสะท้อนถึงศักยภาพของผักจิ๋วชนิดนี้ในการตอบโจทย์วิถีชีวิตคนรุ่นใหม่ที่ใส่ใจสุขภาพและสิ่งแวดล้อม ดังนั้น ควรมีการส่งเสริมความรู้และสนับสนุนเกษตรกรรายย่อยให้สามารถผลิตไมโครกรีนคุณภาพสูงได้อย่างยั่งยืน เพื่อยกระดับมาตรฐานอาหารเพื่อสุขภาพของประเทศ
บรรณานุกรม
AGA HortiPro. (2020). วิธีการปลูกไมโครกรีน (Microgreen). สืบค้นจาก https://www.aga-hortipro.com/content/8408/วิธีการปลูกไมโครกรีน-microgreen
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี. กลุ่มงานการสื่อสารเชิงกลยุทธ์และการตลาด. (2020). ไมโครกรีน ผักจิ๋ว แต่คุณประโยชน์สูง…ทางเลือกใหม่ของผู้รักสุขภาพ. สืบค้นจาก https://pr.kmutt.ac.th/pr2/research-innovation-news/ไมโครกรีน-ผักจิ๋ว-แต่ค
Thospaak. (2024). Microgreens ไมโครกรีน ผักจิ๋วที่คุณค่าใหญ่มาก. สืบค้นจาก https://forfarm.co/microgreen/#:~:text=คุณค่าทางโภชนาการของไมโคร,ที่ช่วยส่งเสริมสุขภาพลำไส้